Shostakovich
Chostakovitch intime
“J’ai surement VÉCU trop
LONGTEMPS»
En juin 1937, en pleine terreur
stalinienne, Chostakovitch fut convoqué par le NKVD, l'effrayante
police politique du régime. A l'époque, c'était l'antichambre de la
mort. Le compositeur ne dut son salut qu'au fait que l'officier chargé
de son dossier fut lui-même exécuté. Ces deux lettres en témoignent,
il se vécut dès lors comme un survivant
Tôi rõ ràng là đã sống quá
lâu
Tháng Sáu 1937, đỉnh cao
chói lọi Đại Khủng Bố Xì, en pleine terreur stalinenne, Shostakovich
được Mật Vụ Xì “kêu lên Phường”, convoqué par NKVD - tức KGB sau này
- như Mít trong nước thường gọi.
Kết cục mới tiếu lâm làm sao: Không phải Shostakovich, mà là cái tay hỏi cung ông, bị xử tử.
Nhưng như hai cái thư mới được công bố, kể từ đó, chàng coi chàng là kẻ sống sót!
Kết cục mới tiếu lâm làm sao: Không phải Shostakovich, mà là cái tay hỏi cung ông, bị xử tử.
Nhưng như hai cái thư mới được công bố, kể từ đó, chàng coi chàng là kẻ sống sót!
Trên tờ Điểm
Sách Nữu Ước, NYRB số đề ngày 10 tháng Sáu, 2004, Orlando Figes điểm
hai cuốn
sách mới xuất bản, viết về nhà soạn nhạc lớn lao của Liên Xô,
Shostakovich [một
nhân vật được coi là li khai, chống đối chế độ...], cho biết, Shos. đã
từng ký
tên trong danh sách đăng trên tờ Sự Thật., tố cáo nhà bác học nguyên tử
của
Nga, Andrei Sakharov.
"Không ai bắt ông ta phải làm như vậy." Bạn của Shos, Lev Lebedinsky nhớ lại. Và tác giả bài viết giải thích: Đây không phải hành động của một con người phản kháng, như ông đã từng, mà của một con người sống quá lâu trong nỗi sợ hãi.
Hai mươi năm sau khi Stalin mất, ông ta vẫn còn sợ Ông Trùm Đỏ! (1)
"Không ai bắt ông ta phải làm như vậy." Bạn của Shos, Lev Lebedinsky nhớ lại. Và tác giả bài viết giải thích: Đây không phải hành động của một con người phản kháng, như ông đã từng, mà của một con người sống quá lâu trong nỗi sợ hãi.
Hai mươi năm sau khi Stalin mất, ông ta vẫn còn sợ Ông Trùm Đỏ! (1)
GCC, điếc đặc nhạc cổ điển, nhưng cái tên Chostakovitch, lại thêm inédit, chưa từng in ấn, intime, cõi thầm kín…. làm sao bỏ qua!
Quả là không bõ công mua. Chỉ nội bức thư dưới đây.
GCC nhớ hoài hai giai thoại về ông này. Một, là thời gian thất sủng, chỉ chờ Cớm VC Niên Xô [KGB] tới bắt, ông bèn nằm hành lang, nhà của mình, để cho vợ con không đau lòng vì cảnh bi thương này!
Tuyệt. Chỉ 1 chi tiết như thế là thấy Bắc Kít không có tên nào làm được!
Thứ nhì, ông này đếch thèm ký tên vô danh sách kêu gọi Bắc Bộ Phủ Cẩm Linh thả Brodsky, sau khi hỏi, tên thi sĩ này có phải đã từng gặp tụi [ký giả] Tây Phương. Nghe nói, có, thế là ông ta lắc đầu, gặp tụi nó là bị mua rồi, hỏng rồi!
[Trong trò chuyện với Brodsky của Volkov có kể chuyện này]
Số này tuyệt lắm. Nói tới bản nhạc thần sầu của ông, Symphonie 7, Leningrad.
Tớ rõ ràng là sống quá dai, quá cả cái thời của tớ!
Nơi người chết mỉm cười
Shostakovich : Cello Concerto in E flat, Op.104
WHOSE
SIDE WAS
SHOSTAKOVICH ON?
by Alex Ross
by Alex Ross
RUINED CHOIRS
How did Shostakovich's music survive Stalin's Russia?
How did Shostakovich's music survive Stalin's Russia?
For genuine
dissidents, such as Solzhenitsyn and
Brodsky, Shostakovich was part of the problem. In an interview,
ironically,
with Solomon Volkov, Brodsky attacked the effort to locate "nuances of
virtue" in the gray expanses of Shostakovich's later life. Such a career
of compromise, Brodsky said, destroys a man instead of preserving him.
"It
transforms the individual into ruins," he said. "The roof is gone,
but the chimney, for example, might still be standing."
Cái trò ‘dạng háng’, ‘biển một bên, tớ một bên’… huỷ diệt một con người thay vì giữ được nó… Nó biến con người thành tro than, điêu tàn… Mái nhà thì mất mẹ nó rồi, nhưng cái ống khói, có thể vưỡn còn!
Cái trò ‘dạng háng’, ‘biển một bên, tớ một bên’… huỷ diệt một con người thay vì giữ được nó… Nó biến con người thành tro than, điêu tàn… Mái nhà thì mất mẹ nó rồi, nhưng cái ống khói, có thể vưỡn còn!
Note: Cái đoạn gạch đít ở
trên, áp dụng vào đám tinh anh Bắc Hà [HC, LD... trừ Hữu Loan], thật
hợp!
Late at
night, Ragin broods
over his condition: "I am serving a bad cause, and I receive a salary
from
people whom I deceive. I am dishonest. But then I am nothing by myself,
I am
only a small part of a necessary social evil. . . . It is the fault of
the time
I live in." He finds solace in the thought that suffering is universal
and
that death destroys all human aspirations in the end. Immortality, he
says, is
a fiction. When he dies, of a sudden stroke, he is mourned by no one.
At that
point, the resemblance to Shostakovich breaks down.+ (b)
Ông
ta đúng ra là không nên
đứng kế bên lãnh tụ.
Đang loay hoay viết về Nguyễn
Tuân, được tin Tố Hữu mất, tôi cứ lẩn thẩn tự hỏi, không hiểu có bức
hình nào
chụp tác giả Tàn Đèn Dầu Lạc, tức Nguyễn Tuân, đứng kế bên Mặt Trời
Chân Lý
Chói Qua Tim, tức Tố Hữu, trong một dịp đại lễ nào đó?
Hay "tệ" hơn nữa, đứng kế bên ông Hồ?
*
"Ông ta đúng là không nên đứng kế bên Khrushchev". Câu này của Volkov, khi phải nhận định về nhà soạn nhạc lừng danh Shostakovich, trong một lần trò chuyện với nhà thơ Brodsky, xung quanh đề tài nhà thơ đưa ra: Khi bạn bắt đầu chơi trò "biên tập" [editing] đạo hạnh, đạo đức của bạn – rằng cái này được phép, cái kia không được, vào những ngày như thế đó – như vậy là bạn đã đánh đu với tinh, đã mấp mé bên bờ thảm họa.
Volkov kể lại, một lần ông cần vài bức hình nhà soạn nhạc, từ thư khố nhà nước. Tuy đã phải trả tiền trước, nhưng một "phu nhân sắt" (an iron lady) vẫn kiểm tra từng tấm, và chừa lại ba, hình nhà soạn nhạc đứng kế bên Khrushchev. Phu nhân sắt cũng chẳng thèm mất công giải thích. Tôi [Volkov] bắt buộc phải hiểu rằng nhà soạn nhạc không nên đứng kế bên lãnh tụ, vào thời gian mà ông ta là một người không thể chấp nhận được (persona non grata).
Đọc bài viết của Trần Dần, về thơ Tố Hữu, (được đăng lại trên talawas.org), vào đúng thời của ông ta – tức là không thể chấp nhận được đó – tôi mới thấy thế nào là hào khí Nhân Văn Giai Phẩm, và cùng với nó, cái gọi là sĩ khí Bắc Hà.
Note: "Ý kiến
ngắn", trên, Gấu viết cho ta là gì
nhân nghe tin Tố Hữu ngỏm. Ta là gì cho
biết, sẽ đăng.Hay "tệ" hơn nữa, đứng kế bên ông Hồ?
*
"Ông ta đúng là không nên đứng kế bên Khrushchev". Câu này của Volkov, khi phải nhận định về nhà soạn nhạc lừng danh Shostakovich, trong một lần trò chuyện với nhà thơ Brodsky, xung quanh đề tài nhà thơ đưa ra: Khi bạn bắt đầu chơi trò "biên tập" [editing] đạo hạnh, đạo đức của bạn – rằng cái này được phép, cái kia không được, vào những ngày như thế đó – như vậy là bạn đã đánh đu với tinh, đã mấp mé bên bờ thảm họa.
Volkov kể lại, một lần ông cần vài bức hình nhà soạn nhạc, từ thư khố nhà nước. Tuy đã phải trả tiền trước, nhưng một "phu nhân sắt" (an iron lady) vẫn kiểm tra từng tấm, và chừa lại ba, hình nhà soạn nhạc đứng kế bên Khrushchev. Phu nhân sắt cũng chẳng thèm mất công giải thích. Tôi [Volkov] bắt buộc phải hiểu rằng nhà soạn nhạc không nên đứng kế bên lãnh tụ, vào thời gian mà ông ta là một người không thể chấp nhận được (persona non grata).
Đọc bài viết của Trần Dần, về thơ Tố Hữu, (được đăng lại trên talawas.org), vào đúng thời của ông ta – tức là không thể chấp nhận được đó – tôi mới thấy thế nào là hào khí Nhân Văn Giai Phẩm, và cùng với nó, cái gọi là sĩ khí Bắc Hà.
Khi đăng, Gấu đọc, thấy bị thiến mấy chữ "tệ" hơn nữa.
Cáu quá, meo hỏi. Bà chủ quán xin lỗi, nói, đệ tử tự ý thiến.
Đúng ra, bà phải đăng trên ta là gì, xin lỗi độc giả ta là gì.
Gấu đâu cần bà xin lỗi?
Nay, post lại, và xin lỗi độc giả ta là gì, về cái phần sơ sót của Gấu. NQT
Nhân viết về nhà soạn lừng danh, bèn đọc lại đoạn trò chuyện giữa Volkov và Brodsky. Nhà thơ khẳng định, 1 người như Shostakovich không thể đứng kế bên, bất cứ ai. Kút không, Xì không, và Lenin, lại càng không!
Brodsky. So
you see how it all works out. Shostakovich and Khrushchev no longer
possible,
Shostakovich and Stalin still not possible, Shostakovich and Lenin
never
possible. I think that may even be for the better. For Shostakovich, at
any
rate.
Volkov. Well, with Shostakovich-it's a complicated matter.
Brodsky. What's so complicated about it? He could have done perfectly well without all that, to be blunt.
Volkov: Với Shostakovich, tình hình có vẻ rắc rối.
Brodsky: Rắc rối cái con mẹ gì. Ông ta thừa sức làm như thế, cỡ như ông ta!
Volkov. Well, with Shostakovich-it's a complicated matter.
Brodsky. What's so complicated about it? He could have done perfectly well without all that, to be blunt.
Volkov: Với Shostakovich, tình hình có vẻ rắc rối.
Brodsky: Rắc rối cái con mẹ gì. Ông ta thừa sức làm như thế, cỡ như ông ta!
GCC chẳng đã
từng phán, 1 tên thi sĩ bảnh, cực bảnh như Hoàng Cầm, thí dụ, thừa sức
để lắc đầu
với Tố Hữu, tao đếch viết [tự kiểm]. Cái thế giá của ông ta, cho ông
ta, làm được
như thế. Cũng thế với Nobel Toán. Ông ta thừa sức ị vào mặt nhà nước
như DTH, rồi
bỏ đi Mẽo dạy học, đứa nào dám đụng đến ông ta?
Đoạn tiếp theo sau mới
thú. Brodsky được nhà nước Liên Xô o bế, ông gạt phắt, tao đếch thèm!
Nếu hiểu
Shostakovich, theo như cách giải thích của Brodsky, về thế giá của ông
nhạc sĩ thiên
tài như ông ta, thì không thể có lời than vớ vỉn sống quá cả thời của
mình được:
Thư gửi Isaac
Glikman
Moscou, 2 Tháng
Hai, 1967
Tôi suy
nghĩ
hoài về đời sống, cái chết, và nghề nghiệp/sự nghiệp. Khi nghĩ tới mấy
đấng nổi
tiếng, tôi đi đến kết luận, tất cả đám họ đã không chết đúng lúc. Thí
dụ: Mussorgsky
chết sớm/trẻ/yểu. Người ta cũng có thể nói như thế về Pouchkine, về
Lermontov, và
vài người khác nữa. Trong khi đó, Tchaikovsky đúng ra phải chết sớm. Do
chết
trễ, cái
chết của ông, đúng hơn, những ngày cuối đời của ông thực là thảm khốc.
Comments
Post a Comment