Đỉnh cao chói lọi
Thú thực, văn DTH không thuộc thứ văn Gấu thích, cũng như văn PTH, thí dụ.
Gấu đọc, thượng vàng hạ cám, nhưng nếu phải thú tội trước bàn thờ, thì chỉ khoái thứ văn đẫm chất thơ, thứ văn mà người đọc, khi đọc, là nhập vào với nó, không phải thứ văn chương đọc tỉnh queo, mà là thứ làm bạn tệ lắm thì cũng bần thần mất vài bữa!
Pankaj Mishra, trong bài điểm cuốn Hôn Thuỵ Bắc Kinh, Beijing Coma, trên tờ Người Nữu Ước, có nhắc tới một ý của Philip Roth, nhà văn Mẽo, ông này có vẻ như thèm thuồng, khi cho rằng, nhà văn Mẽo muốn viết gì thì viết, thành ra đếch ai thèm đọc, trong khi nhà văn Đông phương đối tác của ông, his Eastern Bloc counterpart, bị cấm viết, thành ra viết cái đếch gì cũng được độc giả vồ lấy!
Ui chao, quả là quá đúng, nếu phải tìm ra một tí văn chương, “thứ thiệt”, ở những tác phẩm nổi đình nổi đám ở trong nước!
*
When he was twenty, Kafka wrote in a letter: 'If the book we are reading does not wake us, as a fist hammering on our skull, why then do we read it? So that it shall make us happy? Good God, we would also be happy if we had no books, and books as make us happy we could, if need be, write ourselves. But what we must have are those books which come upon us like ill-fortune, and distress us deeply, like the death of one we love better than ourselves, like suicide. A book must be an ice-axe to break the sea frozen inside us.' (1)
(1) Kafka cũng từng
nói như vậy: Ông viết cho bạn là Oskar Pollak, vào năm 1904: "Tôi nghĩ
chúng ta chỉ nên đọc những cuốn sách ngoạm, hoặc đâm chúng ta. Nếu cuốn
sách mà
chúng ta đọc không lay động chúng ta tỉnh hẳn người, giống như bị ai đó
giáng
một cú vào sọ, thì ích chi đâu mà đọc nó? Sách làm cho chúng ta hạnh
phúc? Cám
ơn Trời, chúng ta hạnh phúc biết bao nếu chẳng sách gì hết. Những cuốn
sách làm
chúng ta hạnh phúc, chúng ta có thể tự viết lấy. Sách mà chúng ta cần,
chúng
đập chúng ta giống như gặp một chuyện bất hạnh đau đớn nhất, như cái
chết của
một người thật thân thiết mà chúng ta yêu hơn cả yêu chúng ta, nó làm
chúng ta
cảm thấy như bị tống xuất tới một nơi rừng rậm, hẻo lánh, xa hẳn con
người, giống
như tự tử. Cuốn sách phải giống như cái rìu phá cái biển đóng băng ở
bên trong
chúng ta. Tôi tin như vậy."
(Alberto Manguel trích dẫn, trong cuốn A History of Reading,
nhà xb
Alfred A. Knopf Canada, 1996)
*
Steiner, trong bài
viết Hãy dậy cho
chúng biết thế nào là văn minh, To Civilize our Gentlemen, cũng
nhắc đến câu trên, của Kafka, về thứ sách mà chúng ta cần đọc.
Về việc 'dậy cho chúng biết thế nào là văn minh', ông nhắc một câu của
Kierkegaard, đại ý, khi bạn đăng đàn giảng dậy, về Nguyễn Du, thí dụ,
thì hãy nhớ, có hai cách: một là, đau khổ, một là, trở thành vị thầy
giáo ưu tú của nhân dân, về cái sự kiện làm người khác đau khổ!
*
Đỉnh cao chói lọi,, Gấu chưa đọc, nhưng đọc tin tức báo chí, trong cuộc
họp báo ra mắt sách, tác giả công kích nhà văn nhà báo Tây, Todd, khi
ông này phản đối vinh danh ông Hồ của UNESCO, thì Gấu hơi khựng, thú
thực.
Như chúng ta biết, UNESCO sau đó, hủy bỏ ý định của họ. Như vậy, họ,
UNESCO, phải biết rõ, tại sao họ huỷ bỏ ý định tôn vinh ông Hồ, và nếu
như thế, tại sao bà DTH lại đòi Todd trưng bằng cớ? Đâu phải chỉ một
ông Todd phản đối? (1)
Khó hiểu quá.
(1) Được
biết có những người chống lại kế hoạch vinh danh ông Hồ tại UNESCO
như một
danh nhân nhân 100 năm ngày sinh của ông ta, gồm nhà báo Olivier Todd
hồi năm
1990. Tại buổi họp báo, Dương Thu Hương đã nêu ra vấn đề này và nói
rằng “ông
Olivier Todd đang còn sống, ông này phải đưa ra chứng cứ, nếu không ông
ta là
kẻ xuyên tạc lịch sử”. Bà nhận định: “lời lẽ của ông ta cũng giết người
như
súng đạn, không phải giết một con người đang sống mà là phá huỷ nhân
cách một
người đã chết, tức là người hoàn toàn không còn khả năng tự bảo vệ”.
Dương Thu
Hương khẳng định rằng không chấp nhận việc bôi nhọ và sỉ nhục nhân vật
Hồ Chí
Minh, gán tất cả mọi điều xấu xa lên đầu ông ấy mà hoàn toàn không tìm
hiểu
hoàn cảnh lịch sử cũng như sự thật về cuộc đời riêng.
BBC
Bà DTH tuyên bố về cuốn sách của bà: Tôi viết để trả
thù cho Lưu Quang
Vũ.
Theo Gấu, không ai viết văn để trả thù. Người ta có thể viết một thứ gì
đó, để trả thù, để tố cáo, nhưng đó không phải là văn chương.
Ngay cả thứ văn chương Lò Thiêu, đâu phải để trả thù cho 6 triệu con
người chết vì Nazi, vì Lò Thiêu?
*
Đỉnh cao chói lọi,
như được
giới thiệu, là một cuốn tiểu thuyết, và nếu là tiểu thuyết, thì cần gì…
sự thực,
về một ông Hồ… có thực?
Ông Hồ, khi được đưa vô Đỉnh
cao chói lọi, thì sẽ biến thành một nhân vật giả tưởng, và nếu như thế,
khi DTH
công kích Todd, là, với tư cách tiểu thuyết gia, người viết sử, sử gia,
hay “Đại Phán
Quan”, như của Dos?
Lại khó hiểu quá!
*
Trường hợp DTH lên lớp Todd có
vẻ như phản ứng ngược lại vai trò của bà, như là một nhà văn, theo
nghĩa, một
người tôn trọng hơn ai hết, quyền tự do phát biểu của bất cứ ai khác.
Hơn thế nữa, một khi cấm người
khác nói khác mình, thì lập tức, bà biến thành nhà nước VC mà bà đang
chống đối
nó!
Đây là
điều Rushdie ‘khẳng định’,
[một trong những thông điệp từ những năm tháng thổ tả của ông, Messages from the Plague Years]
khi cuốn Quỉ
Thi của ông bị tấn công, bản thân ông bị hăm dọa làm thịt:
Như chúng ta
thường
nói, vào những năm 1960, có một sự khiếm khuyết ở trong thực tại, a
fault in
reality. Điều xẩy ra với Quỉ Thi, với tác giả của nó, nhà xb, dịch giả,
chủ tiệm
sách, là một tội ác chống lại sự tự do. Cuốn tiểu thuyết không phải là
một tội ác,
tác giả của nó không phải là một tên tội phạm hình sự.
Ông trích dẫn, từ một
tiểu luận lớn lao của John Stuart Mill, trong bài viết
“Về tự do”
[On Liberty], mà ông nghĩ, áp dụng cho trường hợp Quỉ Thi, thật tuyệt.
Gấu tôi nghĩ,
áp dụng cho DTH, và có thể, cho Đỉnh
cao chói lọi, cũng thật tuyệt:
Và cho nhà nước VC, lại càng tuyệt!
The
peculiar evil of
silencing the expression of an opinion is that it is robbing the human
race,
posterity as well as the existing generation - [robbing] those who
dissent from
the opinion, still more than those who hold it. [For] if the opinion is
right,
they are deprived of the opportunity of exchanging error for truth; if
wrong,
they lose what is almost as great a benefit, the clearer perception and
livelier impression of truth produced by its collision with error.
[Cái trò quỉ ma bịt miệng người
khác thì đúng là trấn lột nhân loại, sau này, cũng như hiện giờ - trấn
lột những
người bất đồng quan điểm, và còn trấn lột dữ dằn hơn, những người đồng
lòng với
quan điểm đó. [Bởi vì] nếu quan điểm đó đúng, bịt miệng như vậy là tước
đoạt cơ
hội đổi cái lầm lấy cái đúng; nếu quan điểm đó sai, họ, những kẻ bịt
miệng, mất một
lợi ích lớn lao vô cùng: một nhận thức, cảm quan sáng sủa hơn và một ấn
tượng sống
động hơn, về sự thực, khi nó có dịp may được va chạm với cái sai lầm].
Those words are from
John
Stuart Mill's great essay "On Liberty." It is extraordinary how much
of Mill's essay applies directly to the case of The Satanic verses.
Rushdie: Step
across this line [Hãy
bước qua lằn ranh này]
*
Oui sait de quoi hier sera
fait?
A l'est de l'ancien rideau de
fer
Oublier le communisme?
Par Sophie Cœuré
Le système communiste avait
confisqué le passé. Redoutable épreuve, pour les nouvelles démocraties,
que de
renouer le fil de l'histoire, sans rouvrir les plaies ni céder à la
tentation
de l'amnésie.
VC tịch thu quá khứ!
Thử thách mới đáng sợ làm
sao: Làm sao nối lại được sợi dây lịch sử, mà không cần mở banh những
vết thương,
và không lạc vào vườn quên lãng?
Đỉnh cao chói lọi
*
Khi "nghe" loáng thoáng trên net, DTH sẽ viết về HCM, Gấu đã mường tượng ra một cú như thế, mường tượng ra một nữ luật sư của Quỉ, hay gì gì đó, đại loại, nhưng tẽn tò.
*
Chương chót của cuốn The Portage, một cú của bậc thầy của sự căng thẳng về đạo hạnh và về văn phong, of great ethical and stylistic tension, Hitler [của Steiner] đã tự bào chữa bằng những luận cứ dựa trên nghịch lý của viên Phán Quan trong Anh em nhà Karamazov của Dos. Trong cuốn tiểu thuyết của Dos, viên Phán Quan tuyên bố, giả như Chúa Ky Tô trở lại, thì Nhà Thờ bắt buộc phải trừ khử, để bảo vệ lý thuyết Ky Tô [In Dos’s novel the Inquisitor declares that, if Christ were to come back, the Church would be forced to suppress him in defense of Christian doctrine].
Trong cuốn The Portage, của Steiner, Hitler coi [claim] ông như là Thiên sứ, người đã làm cho sự ra đời của nhà nước Israel trở thành khả thể, thông qua [through] Tế Thiêu [Shoah].
*
DTH bỏ ra muời năm để viết về Bác Hồ. Như trên đã viết, Gấu cứ nghĩ, nó sẽ là một tác phẩm văn học [10 năm rồi lại 10 năm nữa], nằm trong dòng của những Lâu Đài ở trong Rừng, hay Les Bienveìlantes, hay Một nửa của Hitler. Nhưng không phải. Chất văn học của Đỉnh cao chói lọi quá yếu, và đây là nhược điểm của nhà văn DTH, mà người đọc tinh ý đã nhận ra từ những tác phẩm trước. Ngoài ra, còn ám ảnh chính trị, nào là tố cáo, nào là trả thù, nào là đưa ra một HCM đích thực, một đỉnh cao chói lọi.
Nhưng đâu phải chỉ riêng DTH.
Ở TQ, ngay cả giới trẻ, khi chụp hình, cái nền phải là chân dung Bác Mao, như dưới đây.
*
Qui sait de quoi
hier sera fait ?
Le vrai Mao reste inconnu dans
son pays
Chinois, si vous saviez!
Par
Jean-Luc Domenach
L'infirmité
de la mémoire historique sur le communisme
national, ses erreurs et ses horreurs, est largement responsable du
mépris populaire
pour tout ce qui est politique
Người Quan Sát Mới,
số đặc biệt "Lịch sử ra tòa" [L'histoire en
procès], tháng 10/11. 2008
*
Sự què quặt của hồi ức lịch sử, về chủ nghĩa CS quốc gia, những lầm lẫn
và những ghê rợn, những kinh hoàng của nó,chúng dẫn tới sự khinh bỉ đối
với tất cả những gì liên quan tới chính trị.
Nhận xét như thế thì thật quá đúng đối với không chỉ TQ. Nhưng với xứ
Mít, cái sự khinh miệt chính trị có tí khác, và là do những lời dối trá
về cuộc chiến thần thánh.
*
Chính trị mới là đỉnh
cao của… văn chương. Tây có câu, “cái còn lại là văn chương”, là để
miệt thị thứ
văn chương bỏ qua nỗi đau, nỗi khổ của người đương thời, mà chỉ đắm
đuối trong
cõi mộng, trong cõi chân thiện mỹ. Naipaul chửi Borges là cũng ý đó,
ông ta lôi
chữ “bất tử” ra, và cứ thế đùa nghịch với nó, quên mẹ mọi chuyện.
Steiner phán,
những người khóc khi coi truyện tình lãng mạn "Werther" hay nghe nhạc
Chopin đâu có biết rằng, họ đi qua địa ngục thực.
Đọc
blog trong nước, của những
nhà văn thứ thiệt, than thở, đừng nói chuyện chính trị, chán lắm, là
cũng nghĩa
đó.
Nên
nhớ, vẫn nên nhớ, chẳng cần đến Steiner, văn
học quốc tế, dân Mít ngày xưa, học TQ, cũng đã biết được ‘tu thân, tề
gia, bình
thiên hạ’.
Le
système communiste avait
confisqué le passé. Redoutable
épreuve, pour les nouvelles démocraties, que de renouer le fil de
l'histoire,
sans rouvrir les plaies ni céder à la tentation de l'amnésie.
VC tịch thu quá khứ!
Thử thách mới đáng sợ làm sao: Làm sao nối lại được sợi dây lịch sử, mà
không
cần mở banh những vết thương, và không lạc vào vườn quên lãng?
*
Qui
sait de quoi hier sera
fait ?
[Ai mà biết được
ngày hôm qua sẽ được làm ra như thế nào?]
L'infirmité de la
mémoire historique sur le communisme national, ses erreurs et
ses horreurs, est largement responsable du mépris populaire pour tout
ce qui
est politique.
Sự què quặt của hồi
ức lịch sử, về chủ nghĩa CS quốc gia, những lầm lẫn và
những ghê rợn, những kinh hoàng của nó, chúng dẫn tới sự khinh bỉ của
đám đông, đối
với tất cả
những gì liên quan tới chính trị.
Nhận xét như thế thì thật quá đúng đối với không chỉ TQ. Nhưng với xứ
Mít, cái
sự khinh miệt chính trị có tí khác, và là do những lời dối trá về cuộc
chiến
thần thánh.
*
Chính
trị mới là đỉnh cao
của… văn chương. Tây có câu, “cái còn lại là văn chương”, là để miệt
thị thứ
văn chương bỏ qua nỗi đau, nỗi khổ của người đương thời, mà chỉ đắm
đuối trong
cõi mộng, trong cõi chân thiện mỹ. Naipaul chửi Borges là cũng ý đó,
ông ta lôi
chữ “bất tử” ra, và cứ thế đùa nghịch với nó, quên mẹ mọi chuyện.
Steiner phán, chúng ta có khuynh hướng đáp
ứng một cách sắc bén với nỗi buồn văn chương hơn là sự khốn cùng của
người hàng
xóm. Chính nơi đây, mà cái thời mới xẩy ra, cho chúng ta những bằng
chứng cay
nghiệt. Những người khóc khi coi truyện tình lãng mạn Werther hay nghe
nhạc
Chopin đâu có biết rằng họ đi qua địa ngục thực.
Đọc
blog trong nước, của
những nhà văn thứ thiệt, than thở, đừng nói chuyện chính trị, chán lắm,
là cũng
nghĩa đó. (1)
Nên nhớ, vẫn nên nhớ, chẳng
cần đến Steiner, văn học quốc tế, dân Mít ngày xưa, học TQ, cũng đã
biết được
‘tu thân, tề gia, bình thiên hạ’.
(1)
Cũng chỉ là để nghỉ xả
hơi, sau khi đã xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước. Cứu nước đâu không thấy,
mà chỉ
thấy đúc nên cỗ máy toàn trị. Theo
Steiner, nghỉ xả hơi kiểu
này, là có thể trở thành... Nazi (2)
(2) -Tư tưởng trừu tượng chắc
hẳn bị đám đông quần chúng trên đường phố rù quyến, một cách nghịch
thường, có
lẽ vậy?
-Nói như vậy, chỉ là để cho rằng, có sự khát
khao hành động, nhập vào bùn nhơ, từ trên chót vót của trừu tượng,
trong cuộc
sống trí thức tuyệt đối thuần túy. Có thể nó chỉ là tiềm thức, nhưng
hầu như
tuyệt vọng. A. J. Ayer cho rằng, ông chỉ hạnh phúc khi coi đá banh
(fooball);
với Wittgenstein, thì là phim cao bồi Viễn Tây: cứ mỗi xuất trưa, là
ông phải
mò đi coi, vẫn một phim cao bồi này, hay là một phim trinh thám khác.
Chỉ để
nghỉ, tôi nghĩ vậy, chỉ để xả hơi. Và nghỉ xả hơi là có thể trở thành
Nazism;
hay như trong trường hợp của Sartre, trở thành tất cả những lời dối trá
Stalinist; với Plato, là bạo chúa Dionysus mà ba lần Plato mong mỏi
được làm
thủ tướng dưới trướng. Nghỉ xả hơi kiểu đó thật là quá đắt, nhưng tôi
nghĩ họ chẳng
có một
cách nào khác.
*
Nghỉ xả hơi kiểu đó thật là
quá đắt, nhưng tôi nghĩ họ chẳng có một cách nào khác.
Ui chao, bảnh thật, cứ như thể,
ông biết, thái độ của mấy anh Yankee mũi tẹt, mấy anh miệt vườn nằm
vùng, mấy
anh Bắc Kỳ di cư trước 1954… sau khi vỡ ra là mình bị lừa, chẳng còn có
một cách
nào khác, là nghỉ xả hơi.
Bao nhiêu tâm huyết, nhiệt
huyết, xương máu, đều đã phung phí vào cuộc chiến đấu thần thánh mất
rồi, không
nghỉ xả hơi, viết blog lăng nhăng thì làm cái gì bây giờ?
*
Tôi viết để trả thù cho Lưu
Quang Vũ…
Gấu đọc, và nhân đang đọc một
bài điểm sách về một tay chuyên viết trinh thám người Hoa, Qiu Xialong, ông cũng
viết như thế, trong thư gửi độc giả: Tặng cho tất
cả những người đã đau khổ vì Mao —“For all
those
suffered under Mao.”
Tình cờ Gấu đọc tờ Điểm Sách London, mới biết tới Qiu. Cuốn đầu tay
của ông được coi là số 1, bởi giới báo chí, trong có tờ Báo Phố Tường:
Một trong năm cuốn số 1 của mọi thời!
Nhưng, không phải số 1 về tiểu thuyết trinh thám, mà là về chính trị!
Khen như thế mới bảnh chứ!
Khen cũng bảnh, mà được khen lại càng bảnh!
Một cuốn nữa, trong số năm cuốn số 1, tiểu thuyết chính trị, là Bóng Đêm Giữa Ban Ngày của Koestler!
Cuốn đầu tay của Qiu: Cái chết của
một Nữ Hồng Vệ Binh [tạm dịch,
không biết có đúng không cái tít bằng tiếng Anh, Death of a Red Heroine].
Cái tít này, là từ cái tít Hồng Lâu
Mộng mà ra, theo người điểm, trên
Điểm Sách London, số 18 Tháng Chạp, 2008, khi đọc cuốn mới nhất
của
Qiu: Red Mandatin Dress. Ông
này, quái, vì bản đầu tay cho ra lò, cho
Tây Phương, là bản dịch tiếng Tây: As before, the
French edition
came out first. Ông "còn" là một thi sĩ
*
When
Qiu Xiaolong was a boy
in Shanghai,
Red Guards loyal to Mao Zedong ransacked his parents' home. The thugs
took
jewelry, books and anything else associated with a bourgeois lifestyle.
But
they left a few photo magazines. In one, Qiu saw a picture of a woman
wearing a
red qipao, the form-hugging Chinese dress that became an emblem of
capitalist
decadence during the Cultural Revolution.
Decades later, the stirred
memory of that photo suggested the plot of Qiu's Red Mandarin Dress,
the fifth
and latest of his popular, Shanghai-set Inspector Chen detective
novels. This
time, Qiu's hero, a cop and poet, is on the trail of a serial killer
who
dresses his female victims in tailored qipao dresses — a macabre
gesture
freighted with political meaning. As in the previous books, the
investigation
leads Inspector Chen to a brutal legacy from the past, for even the
most
vicious of Qiu's criminals are victims of China's bloody history. So,
incidentally, are many of the people close to the author. "My mother
had a
nervous breakdown at the beginning of the Cultural Revolution and she
never
really recovered," Qiu says. "But I also have friends who suffered
even worse things. I'm not saying they're dead or anything. But they're
really
ruined. Their life, dreams, career — gone."
Time
Khi Qiu còn là một đứa trẻ ở Thượng Hải,
Hồng Vệ
Binh trung thành với Mao đã lục soát nhà cha mẹ ông. Chúng lấy đi nữ
trang, sách
vở, và bất cứ một thứ gì liên quan tới cuộc sống trưởng giả, nhưng vứt
lại vài
tờ báo hình. Trong một tờ, Qiu nhìn thấy bức hình một người đàn bà bận
áo xẩm đỏ,
thứ áo đặc biệt của người TQ, sau trở thành biểu tượng của sự sa đọa
thoái hoá của
tư bản trong thời kỳ Cách Mạng Văn Hóa.
“Lần đầu nhìn thấy bức hình,
tôi sững sờ vì vẻ đẹp,” Qiu nói, lúc này ông 54 tuổi, trông thư sinh
nho nhã như
một giáo sư trung học. “Cũng là tự nhiên khi tôi nghĩ rằng, những con
người ở
trong những bức hình như thế này từ một gia đình có gốc rễ trưởng giả,
và như
thế, chắc là họ đã chịu đựng rất nhiều đau khổ trong thời kỳ Cách Mạng
Văn Hóa.
Chuyện gì đã xẩy ra cho họ.
Nhiều chục năm sau, kỷ niệm về
bức hình vẫn khuấy động trí tưởng của ông, và là nguồn hứng khởi khiến
ông viết
“Áo đỏ tiểu thư” [tạm dịch Red Mandarin Dress]
Mẹ tôi sụm xuống, khi Cuộc Cách Mạng Văn Hoá nổ ra, và chẳng bao giờ
hồi phục. Nhưng tôi có bạn bè còn khốn đốn hơn nhiều. Tôi không nói, họ
chết. Nhưng họ hoàn toàn tiêu ma, điêu tàn, huỷ diệt. Đời của họ, mộng
của họ, nghề nghiệp của họ. Đi hết.
Một nhà văn nữ, ra đi từ Miền Bắc, có một loạt bài về một miền đất, khi
nó chưa đi cả, đi hết. Thay vì cái áo dài tiểu thư của một cô xẩm, như
của Qiu, thì là một cái bát cổ.
Thứ dễ vỡ nhất.
Sinh nhạt Bác
Viên gạch Bác
Nhưng không ai có thể ngờ được, nằm bên dưới giấc mơ đẹp nhất, là Cái Độc, Cái Ác của một miền đất.
Chỉ đến khi lấy được Miền Nam thì Cái Ác mới lộ diện.
Phải đầu hàng, không có bàn giao bàn giếc mẹ cái gì hết! Bố khỉ!
Mày phải đầu hàng, vì tao là kẻ chiến thắng, đất đai của mày, nhà của mày, vợ con của mày, của cải của mày, căn cước của mày… tất tất của tao, của chúng ông, tất tất đều chiến lợi phẩm. Hiểu chưa, chú gà tồ Big Minh!
Loyauté
par DUONG THU HUONG
Trung
Trung là đức tính đầu tiên của những triều đại phong kiến Đông phương đòi hỏi ở thần tử, phải trung với vua. Ngay từ khi nằm nôi, con nít Á Châu đã được học điều này. [Khi nghe tin Stalin chết, đứa trẻ con ngày nào ở trong Tố Hữu sống dậy, và thốt lên, "Tiếng đầu lòng con gọi Stalin", là do đó]. Ngay từ khi còn trẻ, với tôi, trung với vua được thay thế bằng trung với Đảng Cộng Sản. Từ Vua qua Đảng là một quá trình tự thân. Vào lúc 20 tuổi tôi lao vào cuộc chiến chống Mỹ. Thực tại thực địa làm tôi khám phá ra những trang quá đen tối, đến nỗi tôi lại phải mở ra cuốn tự vựng của mình, để tìm hiểu. Những từ ngữ hiện ra như những xác chết thối rữa, vì không được ướp formol. Tôi bước qua ngả đường nổi loạn.
Năm 1991, tên bộ trưởng Nội vụ đến gặp tôi trong nhà tù. Hắn hỏi tôi, sao dám chống Đảng. "Mi nghe đây bà nói đây này. Hơn hai triệu thằng CS bợ lên một uỷ ban trung ương gồm ba trăm thằng. Rồi ba trăm thằng này bợ lên một bộ chính trị gồm 13 cái đầu ngu đần. Nếu ngất ngưởng ở trên đầu thế gian, là 13 tên ngu đần, bại hoại này, thì chẳng có lý do gì để mà bà trung thành với Đảng. Đảng đâu phải là ông Giời sống ở trên Giời. Đảng là một nhóm 13 tên. Tại sao bà lại phải trung với chúng?". Vào lúc tên đồ tể vung búa chặt đầu con bò, trước khi xả thịt nó, là tôi hết còn tin vào chữ “trung”. Đúng ra, tôi đổi hướng nó: trung chỉ có nghĩa khi mình vận nó vào chính mình. Và như thế, con người tự do chọn lựa và đảm nhận những chọn lựa của mình. Kể từ lúc đó, “trung” không còn là một thánh tượng tôn thờ, cũng không phải là xác chết thối rữa. Nó trở thành bạn đường của tôi, cái bóng của tôi, hơi thở của tôi…. Phải mất ba chục năm làm giặc tôi mới hiểu và làm chủ được, ý nghĩa của một từ. Thật đau thương. Cũng vậy, tôi nghĩ, là nhà văn là kẻ bị kết án khổ sai, bởi vì, trước khi sử dụng một từ, phải chiến đấu với những bóng ma của nó. Tôi chúc những nhà văn, những kẻ mơ mộng, những kẻ khùng điên, và những kẻ bị kết án một chiến thắng huy hoàng.
Lần thứ hai tôi khóc là năm 1984 khi tôi đến Mascơva. Tất cả những người Việt Nam khác đến đấy đều hớn hở, sung sướng. Riêng tôi thì nhục nhã không thể tả được. Vì khi ở trong nước, tôi vẫn có ấn tượng dân tộc mình là dân tộc anh hùng và là một dân tộc cũng có được một cuộc sống xứng đáng. Nhưng khi đến Mascơva trong một phái đoàn điện ảnh trẻ thì tôi mới nhìn thấy ra rằng, người Việt Nam bị khinh bỉ. Người Việt Nam đầu đen chỉ xếp hàng trong các đội quân dài dặc các bà già Nga bụng to để mua nồi áp xuất, bàn là điện nhằm gởi về nước. Những người bán hàng họ mắng cho như là mắng khỉ ấy. Họ mắng cũng đúng vì người mình khuân hàng đống nồi, hàng đống sản phẩm của người ta để tuồn về nước. Khi đứng ở khách sạn Peking nhìn xuống đường, tôi thấy những đoàn đại biểu Việt Nam trong những bộ quần áo complet gớm giếc trông như những đàn bò đi trong thành phố. Tôi hoàn toàn vỡ mộng và tôi khóc. Một nhà văn Nga mắng tôi. Anh ta bảo rằng, “người ta đi Nga người ta sung sướng, còn bà thì tại sao bà lại khóc như cha chết vậy. Sao lại vớ vẩn thế”. Anh ta không biết nỗi đau đớn của tôi khi thấy thân phận của người Việt Nam.
DTH
Đây là nỗi
nhục mà dân tộc Mít phải chịu sau 30 Tháng Tư 1975, trên toàn thế giới.
Nỗi nhục
“anus mundi”, [là cái hậu môn của thế giới], như cái tên của nó, nhờ
Milosz, mà
có được.
Ở Canada,
GCC rất nhiều lần vô tiệm của tụi mũi lõ, bị hỏi, và khi trả lời, bị
bồi thêm 1
câu, mày là Mít, OK, nhưng Bắc Kít, hay Nam Kít. Khi trả lời Nam Kít,
thằng chủ
quán gật đầu, và Nam Kít thường rất tự hào về điều này. GCC chẳng thấy
tự hào
tí nào, tất nhiên, vì cũng… Bắc Kít.
Và dù không
phải Bắc Kít, Nam Kít thứ thiệt, thì cũng đếch tự hào nổi.
Sợ còn đau gấp
đôi, gấp ba lũ Bắc Kít.
Chúng đâu thấy
đau? (1)
"Nous
ne lui demandons pas de devenir un traître. Nous lui proposons une
nouvelle
définition du mot loyauté."
Le Carré: Un
homme très recherché
[Chúng tôi
đâu có đòi bà trở thành một kẻ phản bội. Chúng tôi đề nghị bà một định
nghĩa mới
về lòng trung thành với Đảng VC]
*
Anh tà lọt
Osin viết Bên Thắng Nhục, hồi ký, để tìm sự
thực lịch sử quá khứ thời kỳ sau 30 Tháng Tư ở Miền Nam.
Dương Thu Hương
viết Đỉnh Cao Chói Lọi, tiểu
thuyết, để đem sự thực cho nhân vật lịch sử Hồ Chí
Minh.
Cả hai cuốn
đều hỏng, theo Gấu Cà Chớn.
Với cuốn tiểu thuyết, thì chất văn chương của DTH yếu
quá.
Với cuốn hồi ý, thì đếch có văn chương, khổ thế.
Và vẫn theo
Gấu, giả như sau này, có cuốn sách viết đúng về những gì xẩy ra sau 30
Tháng Tư
1975, thì đó là 1 cuốn... giả tưởng.
Chỉ là nhờ giả tưởng mà chúng ta tìm lại được
sự thực lịch sử!
Theo nghĩa đó, Y Sĩ Đồng Quê của
Kafka, viết về “sự thực lịch sử" cuộc chiến Mít!
Bạn đọc Y Sĩ
Đồng Quê, và tưởng tượng ra rằng thì là, đây chính là linh hồn
của một miền đất,
nghe tiếng cầu cứu của một con bệnh trầm trọng ở mãi tận miền nam, và,
tìm đủ mọi
cách để đến bên giường người bệnh, do không có ngựa, nên phải mượn đôi
ngựa của
con quỉ ở nơi chuồng lợn, và vì thế mà phải hy sinh cô hầu gái, cuối
cùng nhận
ra, chỉ là báo động hoảng, và ngửa mặt lên trời la lớn:
"Ta bị lừa, bị
lừa,
bị lừa!"
Và đây là
hình ảnh của viên y sĩ sau khi bị lừa:
"Trần
trụi, phơi người ra trong giá lạnh vào cái thời bất hạnh nhất, với cỗ
xe trần
thế, với cặp ngựa ngược đời, già như tôi, tôi bơ vơ lạc lõng"
("Naked, exposed to the frost of this most unhappy of ages, with an
earthly vehicle, unearthly horses, old man that I am, I wander astray."
Một cách nào đó, viên y sĩ của Kafka còn xuất hiện dưới cái mặt nạ của một vua Lear, của một ông tướng về hưu.
Thê thảm nhất, là, sau khi đã xây dựng xong địa ngục, với sự đóng góp của mình ở trỏng, viên tướng già về hưu, và phải sống nhờ vào cái chuồng lợn của cô con dâu, được vỗ béo bằng những thai nhi !
Cái chết của
Lucien de Rubempré là một bi kịch lớn trong đời tôi, Oscar Wilde đã
từng tuyên
bố.
Nhưng Lucien
de Rubempré là ai?
Một nhân vật
trong một cuốn tiểu thuyết của Balzac.
Varga Llosa,
"chuẩn" Nobel như tin của AFP ở trên, tin rằng, lời tuyên bố của
Wilde, là phải được hiểu theo nghĩa 'thực tại ở đời", theo nghĩa đen!
Bởi vì có những
nhân vật giả tưởng còn thực hơn cả sự thực!
Viên y sĩ đồng
quê của Kafka là một "vĩ nhân" như thế!
L'infirmité de la mémoire historique sur le communisme national, ses erreurs et ses horreurs, est largement responsable du mépris populaire pour tout ce qui est politique.
Sự què quặt của hồi ức lịch sử, về chủ nghĩa CS quốc gia, những lầm lẫn và những ghê rợn, những kinh hoàng của nó, chúng dẫn tới sự khinh bỉ của đám đông, đối với tất cả những gì liên quan tới chính trị.
Pasternak đã từng gọi điện thoại cho bồ, khóc nức nở.
- Chuyện gì
vậy, cưng?
- Ông ta chết
rồi, chết rồi!
- Ai chết?
- Zhivago!
Anh tà lọt của tà lọt - Thầy của anh ta thì cũng là tà lọt - nhờ làm tà lọt cho 1 tên thủ tướng chăn trâu học lớp 1, nên cũng nắm được mấy vụ nhơ bẩn của lịch sử, thí dụ, thanh toán lẫn nhau giữa VC Bắc Kít thứ thiệt với đám miệt vườn... Do ngu dốt, bèn lầm với "sự thực lịch sử", hê nhảm... Ơ Rơ Ka, đám bộ lạc Cờ Lăng ngửi thấy mùi đô la, bèn vồ lấy...
Đó là tất cả “sự thực’chung quanh quả lừa "Bên Thắng Nhục", theo Gấu Cà Chớn.
Phải là nhà
văn cơ, và phải có tâm địa Bồ Tát, phi ta ra đếch thằng nào dám vô Địa
Ngục Lò
Cải Tạo, dám đối mặt với Cái Ác Bắc Kít, anus mundi…
*
Giai thoại về
"Zhivago chết rồi", Gấu nhớ đọc trong "Tiểu sử Solz, thế kỷ ở trong
ta", của D.M.
Thomas.
Mò, kiểm
tra lại, thử trí nhớ của mình, thì lại lòi ra chương 31.
Cái tít phán y
chang Gấu
phán:
Phi Gấu Cà Chớn ra thằng nào dám vô địa ngục Lò Cải Tạo!
Dictating the Inferno
Hà, hà!
Chương này
ngắn thôi.
Post ở đây, dịch sau.
Dictating the Inferno
No sound of grief except the sound of sighing…
-Inferno, IV
"Le vent se faufilait silencieusement entre les failles, dans les gouffres de la montagne, avant de s'abattre sur les hameaux avec des gémissements comme venus de l'au-delà." Extrait
[Gió luồn qua những hẻm núí trước khi quất xuống làng mạc như những tiếng ma rên quỉ hờn] (1)
Rõ chán!
Nhưng DTH, thay vì ra đầu ngõ, thì qua tận Paris!
Tran
Minh Huy, của tờ Le
Magazine Littéraire đọc Đỉnh Cao Chói Lọi: Những kẻ trầm luân của Việt Nam
Au zénith est le livre d’un
écrivain engagé, presque enragé, qui s’interroge avec douleur : Comment
les
héros de la guerre contre les Français en sont-ils venus à se plier à
la
culture du mensonge propre aux dictatures, et à se renier ?
Đỉnh cao chói lọi
là một
cuốn sách của một nhà văn dấn mình đến khùng điên, rồ dại, một nhà văn
đau đớn tự hỏi: Tại làm sao, như thế nào, mà những anh hùng thời chống
Tây sau cùng lại
quỵ luỵ
thứ văn hóa dối trá đặc sản của những chế độ độc tài, và từ chối chính
họ?
Note: Từ Trầm Luân, được
sử dụng ở đây, có thể là từ Debout, les
Damnés de la terre, của Marx?
Vùng lên, hỡi những kẻ bị
trầm luân, đọa đầy của thế gian này!
*
Những
kẻ đọa đầy của Việt Nam
Với
Đỉnh Cao Chói Lọi, một
trong cuốn sách đẹp nhất của bà, DTH trở lại, qua ngả giả tưởng, với một thời kỳ tàn khốc, và ít được biết, của cuộc đời
HCM. Để gìn giữ hình ảnh của Người, một vì thánh cống hiến hết mình cho
đất nước,
một nhà khổ hạnh chẳng hề bận tâm, chẳng để vướng mình vào bất cứ một
thú vui xác
thịt, Bộ Chính Trị đã không ngừng xóa sạch bất cứ một bóng hình người
phụ nữ nào
kế bên vị anh hùng quốc gia.
Chính
vì vậy mà Xuân, cô vợ trẻ, mà HCM có
với cô một trai [và một gái, như trong Đỉnh Cao], bị hãm hiếp và giết
chết, bởi
đích thân Ngài Bộ Trưởng Nội Vụ, khi cô muốn công khai hóa, chính thức
hóa, cái
chuyện, Bác Hồ là chồng của tôi, tôi là vợ của Bác Hồ. Cái vụ sát nhân
của Ngài
Bộ Trưởng Nội Vụ được dàn dựng như là một tai nạn xe hơi, và người ta
còn tìm
thấy ít lâu sau đó, xác của một cô gái bà con [cô em gái, như trong
Đỉnh Cao]. Và chính người chồng tương lai của cô
gái này đã la lên, sau khi được cô vợ sắp cưới kể cho nghe
tất cả câu
chuyện đã bao lâu bị chế độ ém nhẹm.
Vụ Bác Hồ có bồ nhí này, đã từng gây chấn động
hải ngoại khi cuốn Đêm Giữa Ban Ngày của VTH xuất hiện. Tuy nhiên, ở
VTH, nó chỉ là
thứ yếu, so với bận tâm chính của tác giả, về một ‘bông hồng khư khư
cầm trên
tay khi đi tù’. Nói rõ hơn, VTH bận tâm tả cuộc tù của ông, khí tiết
của ông, và
thái độ không hận thù những kẻ tống ông vô tù. Với DTH, và Đỉnh Cao,
qua bản tiếng
Pháp, và bản tiếng Anh sắp sửa ra mắt, cả thế giới mới được thưởng lãm.
Vậy là Hitler đã mua dân Đức.
Trong loạt bài trên tờ báo Pháp, Thế giới ngoại giao,Tháng Năm 2005, nhan đề “Những mặt bị che giấu, bị ỉm đi, của Đệ Nhị Chiến", sử gia người Đức, Gotz Aly, trong cuốn sách của ông được trích đoạn đăng trên báo nói trên, "Nhà nước nhân dân của Hitler, Ăn cướp, cuộc chiến về sắc tộc và chủ nghĩa xã hội", [nguyên tác tiếng Đức], cho rằng chủ trương của Hitler là vỗ béo dân Đức bằng những của cải ăn cướp của Do Thái, và Âu Châu. Và chính vì vậy, mà cả nước vờ đi, và tự nguyện biến thành đao phủ thủ trong vụ làm cỏ dân Do Thái.
Chúng
ta tự hỏi, liệu giống dân
Yankee mũi tẹt
cũng đã được nhà nước
vỗ béo, bằng một chủ trương như vậy?
Đúng
như thế, theo Gấu, nhưng
sự tình phức tạp hơn nhiều đối với giống dân từ
đời thuở nào, bị Phương Bắc đuổi chạy có cờ,
cuối cùng xô dạt về miền đồng bằng sông Hồng, quần tụ lại và lập nên
nền văn
minh Bắc Kít.
*
Pour essayer d'apporter une réponse
convaincante, je considère le régime nazi sous un angle qui le présente
comme
une dictature au service du peuple...
Để đem đến một câu trả lời
đáng
tin cậy, có sức thuyết phục, tôi sẽ nhìn chế độ Nazi dưới góc độ, qua
đó, nó được
coi như là một chế độ độc tài phục vụ nhân dân.
Đúng là quan điểm của Đảng
ta, tại Miền Bắc! Sở dĩ đám Mít Bắc cung cúc tận tụy một lòng một dạ
với Đảng, chính
là vì họ nghĩ, Đảng phục vụ nhân dân ta, thế mới bỏ mẹ!Từ Euthanasie tới Solution Finale
Trước khi thực hiện Giải Pháp Chót, tức làm cỏ dân Do Thái, Nazi cũng chơi cú ‘tổng diễn tập’ “Euthanasie” [cho đi tầu suốt những người già cả, bịnh hoạn, những bệnh nhân tâm thần bằng phương pháp chết không đau]
Nhưng vì sao dẫn đến tình trạng ấy? Câu hỏi này đòi hỏi phải được giải đáp sâu sắc, tỷ mỉ, từ nhiều bình diện mà truy cứu đến tận gốc. Một đáp án vội vàng nào cũng chỉ là ứng phó tạm thời. Dẫu sao có còn hơn không, hãy góp nhiều cách nghĩ, có thể cảm tính cũng được đi, để soi rọi vào sự thật phũ phàng, giúp các nhà khoa học lần tìm ra manh mối. Từ góc độ xã hội học lịch sử mà nói, thiết nghĩ, hình như từ rất lâu rồi người ta đã quá quen với kiểu hành xử dung dưỡng cho cái ác, cái tham, cái dối trá, cái bợ đỡ, cái hèn hạ… núp bóng cái chân, cái thiện, cái chính trực để tung hoành một cách hợp pháp như một lối sống đương nhiên mà ai cũng phải chịu đựng, và sau nhiều thập kỷ đã biến thành một hiệu ứng tâm lý chai lỳ, mất sức đề kháng, thậm chí ở một số ít nào đấy mất luôn cả phản xạ thiện lương. Dư luận cộng đồng đã phản ứng thế nào trước những vụ việc khủng khiếp như vừa dẫn ở trên? Nhà chức trách đã có biện pháp gì đối với hàng loạt “Những phận người chết chậm”[2] mới chỉ điều tra riêng ở một tỉnh Thái Bình mà đã thấy kinh rợn? Chưa thấy có một tín hiệu đủ làm cho một ai an lòng. Ngược lại, có vẻ như “sống chết mặc bay”, kẻ mất hết lương tri cứ thế mà vào tù, rồi lại tiếp tục sinh ra những kẻ khác; người bị dị tật thê thảm cứ thế mà chui rúc dưới hầm sâu chờ ngày tận số.
Nguyễn Huệ Chi [Talawas]
Gấu này đã báo động từ lâu rồi! Tình trạng này, nguồn cơn này… ở đỉnh cao chói lọi, là chiến thắng Miền Nam, mà ra, mà dẫn tới!
Đây là đòn gậy ông đập lưng ông, hay phản ứng ngược, của chiến thắng thần kỳ.
Đang là Kẻ Cứu Vớt, đùng một cái, sau 30 Tháng Tư, biến thành Quỉ Vương.
Không phải Gấu, mà là D.M Thomas, khi đọc, và viết về của cuộc đời Solz, nhìn ra quái trạng này!
The Moment
3.10.09: New York City
NOBEL LAUREATE AND HOLOcaust survivor Elie Wiesel calls Bernie Madoff evil, and who better to judge? Both Wiesel and his foundation were wiped out, along with thousands of other investors in Madoff's $50 billion Ponzi scheme.
Families were ruined; victims have killed themselves; charities have had to shut down. So, what punishment could fit such crimes, and what are the odds that anyone will come away feeling that justice was done?
We have met thieves before, but few so epic ally wicked. There is something about Madoff's ability to look people in the eye as he stole from them, to accept accolades from the charities he was destroying, to absorb the praise of people who trusted him over decades of deception. He started out as a lifeguard, then let people drown.
"Cái vụ này", nhìn một cách nào đó, giống y chang quả lừa của Madoff. Quái quỉ thế.
Elie Wiesel, Nobel hòa bình, sống sót Lò Thiêu gọi Madoff là Quỉ. Còn người nào, đủ tư cách, thẩm quyền hơn ông? Cả ông, và Hội từ thiện của ông đều chẳng còn đồng xu dính túi, sau cú lừa, nhưng trước đó, dưới mắt nhiều người tin cậy, và hàm ơn, thì Madoff đúng là kẻ cứu vớt.
Trước 30 Tháng Tư 1975, Miền Bắc, VC chẳng là kẻ cứu vớt dân Mít ư?
Sau 30 Tháng Tư, The Moment, bộ mặt Quỉ mới lộ ra.
Cái Ponzi Scheme mà chẳng có đỉnh cao chói lọi của nó sao?
We have met thieves before, but few so epic ally wicked: Câu này mà chẳng tuyệt sao, khi áp dụng cho cả một miền đất, đúng hơn, cho Bắc Bộ Phủ: Chúng ta đã từng gặp kẻ trộm, kẻ cướp, nhưng ít kẻ ‘hoành tráng, sử thi, đỉnh cao chói lọi’ như [mấy] tay này!
Dân Mít cũng tin vào những chân lý “Không có gì quí hơn độc lập tự do, đánh thắng trận giặc này…..” và đã giốc hết mọi công sức, của cải, tính mạng vào cuộc chiến thần kỳ, và đúng ‘Thời Điểm”, the Moment, 30 Tháng Tư, là vỡ mộng.
Vỡ mộng rồi, thì là thảm họa.
Milosz đã từng gọi năm 1942 là Anus Mundi của Ba Lan. Mít chúng ta cũng có năm 1975, là Anus Mundi.
*
Năm Thế Giới
Trong lúc Gấu đi giang hồ vặt, thì đọc tin nhà thơ Milosz mất, ngày 14 tháng Tám, 2004.
Anus Mundi có nghĩa là hậu môn của thế giới. Theo Milosz, một người Đức đã viết ra định nghĩa này, để chỉ xứ Ba Lan, vào thời điểm 1942.
Nhưng Anus Mundi lại làm cho người đọc liên tưởng tới từ Anno Mundi, tiếng La Tinh, có nghĩa là "vào năm của thế giới" [in the year of the world], tức khi thế giới bắt đầu.
Milosz định nghĩa Anus Mundi: The cloaca of the world.
Như chúng ta đã biết, chỉ có loài vật thượng đẳng mới có cơ quan sinh dục riêng, hậu môn, nơi để bài tiết, riêng. Với loài hạ đẳng, chỉ có cloaca, tức hậu môn, dùng cho cả hai việc, làm cơ quan sinh dục và làm nơi bài tiết.
Xứ sở Balan vào năm 1942, là anus mundi, là theo nghĩa đó.
Khi Gấu mượn từ này của Milosz, trong bài viết về Nếu Đi Hết Biển của Trần Văn Thuỷ, là theo nghĩa của từ Anno Mundi, năm bắt đầu thế giới, và còn theo nghĩa năm Thượng Đế từ bỏ chúng ta, của triết gia người Do Thái, Emmanuel Levinas.
Và Gấu coi đó là năm 1975, đối với Việt Nam.
Hậu môn của thế giới.
Năm Thế Giới.
Năm "Chúa đã bỏ loài người, Phật đã bỏ loài người". [TCS].
Năm chân lý "nước Việt Nam là một", bị lường gạt.
Bị làm nhục.
Nhật ký Tin Văn
Note: Bạn nhìn hình trên, Madoff, the moment, rồi nhìn hình Big Minh, và ngẫm lại câu của BT, coi có ý chang:
-Chúng mày còn cái chó gì nữa mà… bàn giao!
Đại úy [VC] Phạm
Xuân Thệ tay vẫn lăm lăm súng ngắn, áp giải Dương Văn Minh, Vũ
Văn Mẫu ra xe đi
đến đài phát thanh.
DVM
chắc không bao giờ nghĩ VC
đối xử với ông như thế này?
Ảnh
chụp trong phòng thu âm,
đài phát thanh Sài Gòn 30-4-1975, chuẩn bị phát băng tuyên bố đầu hàng
của
Dương Văn Minh. Tác giả bức ảnh này là nhà báo Kỳ Nhân - một nhà báo
đối lập
trước năm 1975, lúc đó đang cộng tác cho Hãng tin AP (Mỹ). Người đứng
ngoài
cùng bên phải là Đại úy [VC] Phạm Xuân Thệ. Nguồn: Tuổi trẻ
Có một chi tiết thú vị về sự đối đầu cái tôi - cái ta trong cuốn sách “Giải phẫu cái tự ngã” của chuyên gia tâm thần Nhật Bản Takeo Doi (mà tôi mới dịch cho NXB Tri thức): các nhà quan sát tâm lý xã hội Nhật nhận thấy rằng: người Nhật sống trong nước Nhật rất tuân phục kỷ luật của tập thể “nhóm” - nhiều khi đến mức có thể nói là mê muội, nhưng khi ra nước ngoài du lịch, họ thường là thành phần “quậy” nhất, có lẽ là để bù lại sự nhẫn nhịn kéo dài mà mình phải chịu trong vòng cương toả của nhóm. Phải chăng sự quậy phá mang tên Hoa của ta cũng là một cách giải toả tâm lý tương tự của người Hà Nội sau những tháng ngày chịu sự cai quản nhiều khi khiên cưỡng của cả một hệ thống từ nhà trường, đoàn thể, đến khu phố, làng xóm, gia đình?
Hoàng Hưng [Talawas]
Đúng như thế, nhưng Hoàng Hưng chỉ nhìn thấy một nửa vấn đề. Những ngày tháng chịu sự cai quản, là vì giấc mơ tuyệt đẹp, giải phóng Miền Nam, thống nhất đất nước.
Chỉ đến khi, người dân thất vọng, vì bị đánh lừa, tới lúc đó, mới có phản ứng ‘quậy’.
Giấc
mơ giải phóng Miền Nam
thống nhất đất nước là giấc mơ tuyệt vời nhất của Miền Bắc, và nó càng
thêm tuyệt
vời khi rong ruổi với giấc mơ Mác Xít về một con người hoàn toàn,
l’homme total,
con người mới xã hội chủ nghĩa. Nhưng nằm dưới đáy sâu lịch sử của một
miền
đất, nằm nơi đáy sâu của bất cứ một con người Miền Bắc, vừa đẻ ra là đã
có rồi,
kể từ khi có Đàng Trong, còn là con thú săn mồi sống mà nhân loại có từ
thời ăn
lông ở lỗ, và cùng với con thú đó, là cơn
đói khát, ao ước được thoả mãn, thành thử rong ruổi với cái tốt, còn là
cái
xấu, cái đại ác của một miền đất quá cằn cỗi vì thiên nhiên khắc nghiệt
ảnh
hưởng tới lòng người hà khắc, chai đá.
Tới thời điểm 30 Tháng Tư, thì cái tốt mất hết, chỉ
còn cái xấu, con thú xổ chuồng, khi đẩy được Miền Nam vào thế bại trận,
biến cả
một miền đất thành chiến lợi phẩm. Đó là sự thực về cuộc chiến, theo
Gấu.
Câu nói của DVM, chúng tôi chờ mấy ông để bàn giao, và hành động trước
đó, đuổi
Mỹ ra khỏi Miền Nam trong vòng 24 tiếng, bắt VNCH bỏ súng, nói lên tấm
lòng của
người Miền Nam, nhưng câu nói của Bùi Tín, cũng nói lên "tấm lòng"
của người Miền Bắc. Sự thực của cuộc chiến, chỉ cần hai câu nói, là quá
đầy đủ!
Gấu này tin rằng,
ngay trong
đám tinh anh của sĩ phu Bắc Hà cũng không nhận ra cái phần đẹp nhất
của giấc mơ giải phóng Miền Nam của Yankee mũi tẹt, chính vì vậy mà DTH
cho rằng,
đây là cuộc chiến ngu xuẩn nhất của dân Mít.
Bạn
phải nhìn ra cái phần đẹp nhất của nó, thì mới có thể tưởng niệm những
liệt
sĩ của Miền Bắc, như nữ thi sĩ Xuân Quí, như Đặng Thuỳ Trâm được. Và, ở
bên kia
thế giới, họ mới bớt đau lòng.
Giấc
mơ đẹp biến thành hiện thực khủng khiếp, chính là do Cái Độc Cái Ác của
một miền đất mà ra.
Chính Cái Độc, Cái Ác này đã đẩy họ vô chiến trường, như chính họ thú
nhận trong nhật ký. Họ quá tởm nó, mà bỏ Đất Bắc, một phẩn.
Sở dĩ Lời Dối Trá được muôn người một một tin theo, ấy chính là vì nó
hợp với
giấc mơ của muôn người
Gấu
đã mường tượng điều này, khi viết về bài
thơ Điện Biên của Tố
Hữu:
"Balzac
mô tả cái nón, là bởi vì có người đang đội nó" (3). Đằng sau
những loa dậy đất, đèn đuốc đỏ rực bản làng, có một giấc mơ - cái thật
trong
tương lai - mà cả một miền đất muốn vươn tới, muốn sở hữu. Chúng ta
phải hiểu
như vậy, thì mới giải thích được, dù chỉ một người ngã xuống ở mảnh đất
Điện
Biên.
Như
chúng ta đều biết, giấc mơ đã không trở thành hiện thực, và đó là những
cay
đắng giấu kín đằng sau nụ cười hiền như Phật của Tố Hữu.
PXA,
đến giờ chót, đi không được, là cũng vì giấc mơ thất bại đó, chắc hẳn?
*
Đừng nói cho ai biết, bạn mua
số báo này.
Tờ Văn học Pháp, Le Magazine
Littéraire, số tháng Bẩy & Tám, 2005, là về một thứ hạnh phúc quái
đản,
hạnh phúc thấy mình bị bách hại, bị săn đuổi, tức chứng hoang tưởng, la
paranoia.
Tờ báo cảnh cáo bạn đọc, như
trên, và khuyến cáo, nên lén lút đọc, tránh những con mắt tò mò, và
giải thích:
hoang tưởng sinh sôi, nẩy nở trong im lặng, trong bí mật, và trong nghi
kỵ.
Và nếu chúng ta
đồng ý với quan điểm của
Francois Rostang, tác giả cuốn "Làm sao cho một tay hoang tưởng
cười?", hoang tưởng là dấu hiệu của một xã hội khép kín, chỉ tin vào
chính
nó, trop sure d'elle-même, thì cái chế độ hiện thực XHCN của nhà nước
ta nên
đổi tên thành xã hội hoang tưởng.
Ông trích dẫn Nietzsche:
Không phải sự bán tín bán nghi, mà chính cái điều quá tin tưởng, quá
chắc ăn, làm
cho chúng ta trở nên khùng.
["Ce n'est pas
l'incertitude qui rend fou, c'est la certitude."]
Hai Lúa tin rằng, cơn sốt
nhật ký thời chiến, là cũng nhằm giải thích một câu hỏi nhức nhối: Tại
làm sao
cả một miền đất lại nhắm mắt nhắm mũi lao vào cuộc chiến đó? Tại làm
sao mà lại
tin tưởng quá như thế, về một "chân lý": "Đường ra trận mùa này
đẹp lắm"? Và tại làm sao, kết quả của nó, lại quái đản như thế đó?
Hiện tượng Trâm Thạc
Phê bình không phải chuyện
'nâng bi' chân lý của quá khứ, hay chân lý của những kẻ khác. Nó là một
công
trình làm sao cho thời đại của chính chúng ta bớt ngu được chút nào hay
chút
đó.
[Mô phỏng câu của Roland
Barthes, bản tiếng Anh: Criticism is not an 'homage' to the truth of
the past
or to the truth of 'others' - it is a construction of the
intelligibility of
our own time. R. Barthes: Phê bình là gì?, trong Tiểu luận Phê bình,
Critical
Essays].
Vương Trí Nhàn, người biên
tập, trên BBC, cho biết, trong đời làm xuất bản, làm văn nghệ của ông,
khoảng
40 năm, chưa có hiện tượng nào như thế này.
Vẫn sử dụng câu của Barthes,
chúng ta có thể gà nhà phê bình họ Vương: Đó là vì, chưa bao giờ người
Việt
mong được bớt ngu đi một tị như là bây giờ.
Để hiểu tại làm sao, sau một
đêm 30 tháng Tư, ngủ dậy, tưởng nhìn thấy cái nhà Việt Nam to lớn hơn,
một con
người Việt Nam hạnh phúc hơn, thanh thản hơn, thì lại thấy một con bọ!
Nhật Ký Tin Văn
Comments
Post a Comment