Thơ Mỗi Ngày

Thơ Mỗi Ngày

Reciprocity

There are catalogs of catalogs.
There are poems about poems.
There are plays about actors played by actors.
Letters due to letters.
Words used to clarify words.
Brains occupied with studying brains.
There are griefs as infectious as laughter.
Papers emerging from waste papers.
Seen glances.
Conditions conditioned by the conditional.
Large rivers with major contributions from small ones.
Forests grown over and above by forests.
Machines designed to make machines.
Dreams that wake us suddenly from dreams.
Health needed for regaining health.
Stairs leading as much up as down.
Glasses for finding glasses.
Inspiration born of expiration.
And even if only from time to time
hatred of hatred.
All in all,
ignorance of ignorance
and hands employed to wash hands.

Szymborska: Map

Có đi có lại

Có những catalogs của catalogs
Những bài thơ của những bài thơ
Kịch về nghệ sĩ, chơi bởi nghệ sĩ.
Thư trả nợ thư
Từ làm rõ từ.
Não, bận vì “não nghiên cứu”
Có đau thương, gây nhiễm, như tiếng cười
Giấy ló ra từ giấy bửn, thải
Những cú nhìn được chiếu cố, theo kiểu, đài gương soi đến dấu bèo này chăng
Những điều kiện bị điều kiện bởi điều kiện
Những sông lớn với đóng góp lớn lao của sông nhỏ
Rừng lớn chồm lên vượt lên rừng nhỏ
Máy móc, được làm ra để làm ra những máy móc
Những giấc mơ làm chúng ta thức giấc, nghĩa là ra khỏi những giấc mơ.
Sức khoẻ được cần, để lấy lại sức khoẻ
Những cầu thang dẫn chúng ta lên, nhiều, như là xuống
Kính để tìm kính
Hứng khỏi mọc lên từ mãn hứng, nghĩa là, tắt hơi, tắt hứng
[từ “mãn hứng” này là được gợi hứng từ “mãn kinh”!]
Và ngay cả, dù chỉ thi thoảng,
thù hận, từ hận thù
Tất cả trong tất cả
Vô tri từ ngu si
Và những bàn tay để rửa những bàn tay.

PERSPECTIVE

They passed like strangers,
without a word or gesture,
her off to the store,
him heading for the car.

Perhaps startled
or distracted,
or forgetting
that for a short while
they'd been in love forever.
Still, there's no guarantee
that it was them.
Maybe yes from a distance,
but not close up. 

I watched them from the window,
and those who observe from above
are often mistaken. 

She vanished beyond the glass door.
He got in behind the wheel
and took off.
As if nothing had happened,
if it had. 

And I, sure for just a moment
that I'd seen it,
strive to convince you, O Readers,
with this accidental little poem
that it was sad. 

-Wistawa Szymborka

*

Viễn tượng

Họ đi ngang nhau như hai kẻ xa lạ,
Chẳng một lời, một cử chỉ
Nàng tới tiệm
Chàng hướng xe 

Có lẽ nhói một cái,
Hay lơ là một tí
Hoặc lãng quên một tẹo
Và thế là trong một thoáng,
Họ yêu nhau
Thiên thu bất tận

Tuy nhiên chẳng có chi bảo đảm
Đó là Gấu và CM
Có lẽ đúng là hai đứa đó
Nếu nhìn từ xa
Đừng dí mắt thật gần 

Tôi nhìn hai đứa từ trên cửa sổ
Và nhìn từ xa, từ phía bên trên như thế
Thường hú họa 

CM biến mất quá cánh cửa kiếng
Gấu ngồi vô xe
Và tếch 

Như chẳng có gì xẩy ra
Giả như có gì
Và tôi, chắc chắn vào lúc đó
Nhìn thấy như vậy
Và cố gắng thuyết phục bạn,
Ôi nnhững độc giả của tôi
Bằng bài thơ nho nhỏ tình cờ này
Rằng, buồn, buồn thật đấy

Hand

Twenty-seven bones,
thirty-five muscles,
around two thousand nerve cells
in every tip of all five fingers.
It's more than enough
to write Mein Kampf
or Pooh Corner. 

Tay

Hai mươi bảy cái xương
Ba mươi lăm cái bắp thịt
Cỡ chừng hai ngàn tế bào thần kinh
Ở đầu, của mọi đầu, của cả năm ngón tay
Vậy là quá, quá đủ
Để ngồi hang Hắc Búa
Hay Hác Bó cái con mẹ gì đó
Dịch Sử Đảng!

Anonymous
Spanish
19th-century collection

SPANISH FOLK SONGS

Throw a crust to the dog
if you come to see me
because my mother sleeps as lightly
as a hare.

When they broke the news to me
that you've stopped loving me
even the house cat
looked at me and laughed.

You tell them everywhere
that I love you
and I loathe even the saint
you were named for.

I can't go to church
because I'm a cripple.
I'm going to the tavern
little by little.

We say goodbye to each other.
We say it again, sadly.
My heart hangs from the bars
of your balcony.   

I am getting tired
of your love
beccause there aren't many chances
and you waste them.

If you don't come
to your window tonight
number me among the dead
in the morning. 

I forsook father and mother
to go with you
nnd you left me alone
on the road. 

Fancy hairdo
full of kiss-curls
and not even four chairs
in the house.

Little pearl, suit yourself when you marry:
your parents will die
and won't come from the other world
to see if you're happy. 

God bless me, Father Adam,
how 1 love that woman!
The day I don't see her
I draw her picture on the wall.         

Little beauty,
since I saw that calm face
the wings of my heart have fallen
over my feet.

Heart, I told you before,
and twice, and three times,
don't knock at that door.
No one will answer.

1957

W.S. Merwin: Selected Translations

People Eating Lunch

And thinking with each mouthful,
Or so it appears, seated as they are
At the coffee shop counter, biting
Into thick sandwiches, chewing
And deliberating carefully before taking
Another small sip of their sodas.

The gray-haired counterman
Taking an order has stopped to think
With a pencil paused over his pad,
The fellow in a blue baseball cap
And the woman wearing dark glasses
Are both thoroughly baffled
As they stir and stir their coffees.

If they should look up, they may see
Socrates himself bending over the grill
In a stained white apron and a hat
Made out of yesterday's newspaper,
Tossing an omelet philosophically,
In a small frying pan blackened with fire.

Charles Simic: New and Selected Poems

Họ ăn trưa

Và suy tư với cái miệng lùng bùng
Hay có vẻ lùng bùng, với thức ăn chưa kịp nuốt
Ngồi, như họ ngồi
Ở quầy tiệm cà phê
Đợp một đợp xăng uých dầy,
Nhai nhai, thận trọng cân nhắc, trước khi
Chiêu ngụm xô đa nhỏ

Tên coi quầy tóc xám
Nhận order, ngừng suy tư
Với cây viết chì gài trên cuốn sổ,
Cái tay đội cái nón baseball màu xanh
Và người đàn bà đeo kính râm
Cả hai đều tỏ ra ngỡ ngàng
Quậy quậy cà phê

Nếu họ ngước nhìn lên
Họ có thể thấy
Socrates, đích thị ông ta
Nghiêng người xuống cái vỉ
Trong cái tạp dề trắng và cái nón
Làm bằng tờ báo ngày hôm qua
Lật lật món trứng omelet rất ư là triết học
Trong cái xoong đen thui vì lửa.

EARLY ONE MORNING

Here is Memory walking in the dark
there are no pictures of her as she is
the coming day was never seen before
the stars have gone into another life
the dreams have left with no sound of farewell
insects wake flying up with their feet wet
trying to take the night along with them
Memory alone is awake with me
knowing that this may be the only time

Một sáng sớm

Đây là Hồi Nhớ đang đi một đường tản bộ trong bóng tối
Không có hình ảnh nào về nàng như nàng là
Cái ngày tới thì chưa từng nhìn thấy trước đó
Những vì sao thì bèn bỏ đi, vào một cuộc đời khác
Những giấc mộng thì bèn bị/được bỏ lại, đếch có 1 âm thanh của tạ từ, của vĩnh biệt
Sâu bọ, ruồi muỗi, côn trùng bay thì bèn bay lên, chân ướt nhèm
Cố lôi đêm đi cùng với chúng
Hồi Nhớ, chỉ có nó, bèn thức dậy cùng với GCC
Biết, lần này có thể là lần cuối cùng, đúng là lần này.
 

ONCE LATER

It is not until later
that you have to be young

it is one of the things
you meant to do later

but by then there is
someone else living there

with the shades rolled down
how could you have been young there

at that time
with all that was expected

then what happened to
the expectations

there is no sign of them there
a shadow passes across the window shade

what do they know in there
whoever they are.

W.S. Merwin

NYRB

People Eating Lunch

And thinking with each mouthful,
Or so it appears, seated as they are
At the coffee shop counter, biting
Into thick sandwiches, chewing
And deliberating carefully before taking
Another small sip of their sodas.

The gray-haired counterman
Taking an order has stopped to think
With a pencil paused over his pad,
The fellow in a blue baseball cap
And the woman wearing dark glasses
Are both thoroughly baffled
As they stir and stir their coffees.

If they should look up, they may see
Socrates himself bending over the grill
In a stained white apron and a hat
Made out of yesterday's newspaper,
Tossing an omelet philosophically,
In a small frying pan blackened with fire.

Charles Simic: New and Selected Poems

Butcher Shop

Sometimes walking late at night
I stop before a closed butcher shop.
There is a single light in the store
Like the light in which the convict digs his tunnel.

An apron hangs on the hook:
The blood on it smeared into a map
Of the great continents of blood,
The great rivers and oceans of blood.

There are knives that glitter like altars
In a dark church
Where they bring the cripple and the imbecile
To be healed.

There is a wooden block where bones are broken,
Scraped clean-a river dried to its bed
Where I am fed,
Where deep in the night I hear a voice.

Tiệm Đồ Tể

Đôi khi tản bộ khuya
Tôi ngưng ở trước tiệm của anh chàng đồ tể đã đóng cửa
Có, chỉ 1 ngọn đèn ở bên trong tiệm
Giống như ánh đèn một tên tù đào đường hầm

Cái áo tạp dề móc vô cái móc thịt
Máu từ đó rỏ xuống cái bản đồ
Đại lục máu,
Sông lớn máu, đại dương máu

Những con dao lấp lánh như bàn thờ
Trong một ngôi nhà thờ âm u, lù mù
Nơi người ta đem những người què, những tên ngu đần tới
Để chữa trị

Có một cái thớt gỗ, nơi xương bị đập bể
Nạo sạch - một con sông cạn tới đáy
Nơi tôi được cho ăn
Nơi, trong đêm khuya thật khuya tôi nghe có tiếng nói

Fear

Fear passes from man to man
Unknowing,
As one leaf passes its shudder
To another.

All at once the whole tree is trembling,
And there is no sign of the wind.

Sợ

Sợ chuyền từ người này qua người khác
Không biết
Như chiếc lá chuyền cú rùng mình của nó qua chiếc lá khác

Tất cả, liền lập tức, cùng một lúc, trọn cái cái tun rẩy
Đếch thấy 1 tí gió

People Eating Lunch

And thinking with each mouthful,
Or so it appears, seated as they are
At the coffee shop counter, biting
Into thick sandwiches, chewing
And deliberating carefully before taking
Another small sip of their sodas.

The gray-haired counterman
Taking an order has stopped to think
With a pencil paused over his pad,
The fellow in a blue baseball cap
And the woman wearing dark glasses
Are both thoroughly baffled
As they stir and stir their coffees.

If they should look up, they may see
Socrates himself bending over the grill
In a stained white apron and a hat
Made out of yesterday's newspaper,
Tossing an omelet philosophically,
In a small frying pan blackened with fire.

Charles Simic: New and Selected Poems

PAST THE FUNERAL HOME

Where lives a pretty girl
Who comes and goes
Twirling her red dress
Like a Spanish dancer,
And a blind old healer
I never laid eyes on,
who has a line of women
Waiting on the stairs
Late into the night
With their heads hung low,
Clutching their purses
Or saying a silent prayer.

Charles Simic: The Lunatic

Quá nhà hòm

Nơi có một em xinh xinh
Tới tới lui lui
Trong chiếc váy đỏ
Em xoay xoay váy, xoay xoay người
Như một vũ nữ Tây Bán Nhà
Và một bà già mù, làm nghề thầy thuốc
Gấu đếch thèm nhìn bà lần nào
Bà có cả 1 dẫy khách hàng
Đợi ở cầu thang
Trễ tận đêm
Với những cái đầu cúi xuống
Tay giữ chặt cái bóp
Miệng nói cái gì đó, trong câm lặng
Như một lời cầu nguyện.

THE MEDIUM

This round table belonged to a woman
who used to summon ghostly visitors
And transmit their cryptic messages
To her guests holding hands in a circle,
Their faces dimly lit by a candle,

Hoping to see their loved one appear,
Or at least hear the familiar voice
Greet them once again, divulge a secret
From beyond the grave,
Make someone in the room cover their ears,
Another one break into sobs,

While beyond the thick drawn curtains,
The snowflakes are starting to fall
On this cold, dark and silent night,
Each one determined to bury something
No matter how small, no matter how big.

Charles Simic: The Lunatic

Cô Đồng

Cái bàn tròn thuộc về người đàn bà
Làm cái nghề gọi hồn người chết
Và chuyển những “mails”, “messages”, những dấu hiệu ngoằn ngoèo trên mặt cát, trong cái nia
Tới khách hàng của bà, ngồi xúm quanh, tay cầm tay, thành 1 vòng tròn
Mặt họ mờ mờ dưới ánh đèn cầy

Hy vọng thấy người thân yêu ngày nào xuất hiện
Hay ít ra, nghe được tiếng nói quen thuộc
Chào mừng họ, bật mí cho họ về 1 bí mật ở bên kia nấm mồ
Làm người nào đó trong phòng bịt tai
Một người khác sụt sùi

Trong khi, quá những bức màn dầy, bên ngoài
Tuyết bắt đầu rơi
Xuống đêm, lạnh, tối, và im ắng,
Mỗi người quyết định chôn một điều gì đó
Cho dù nhỏ cỡ nào, bự ra sao.

Amour Fou

Black sorrow running after me
In the street,
Calling me Tom Cat
Mr. Hot-Nuts.
That's why I break my neck,
Dart left and right
Looking for a hole to hide in,
Pretend I don't know her.

A lovey-dovey, hootchie-kootchie
Kind of sorrow.
The people stopping to watch
Think we are both wacko.

Charles Simic: Jackstraws

Tình Khùng

Nỗi buồn đen rượt Gấu ngoài đường
Nè, Tom Cat,
Nè, Gấu Khùng!
Đó là lý do tại sao Gấu gãy cổ
Quẹo phải, quẹo trái
Kiếm 1 cái lỗ để chui vô
Làm như không biết nàng

Một nỗi buồn “tí yêu, tí nóng, tí lạnh, tí cà chớn”
Người đi đường dừng lại nhìn
Nghĩ hai đứa này wacko [khùng]

Tom Cat: Kẻ chuyên làm thịt đàn bà, a womanizer
Hot Nut: Một tên “gay”

Viết

CAMEO APPEARANCE

I had a small, nonspeaking part
In a bloody epic. I was one of the
Bombed and fleeing humanity.
In the distance our great leader
Crowed like a rooster from a balcony,
Or was it a great actor
Impersonating our great leader?

That's me there, I said to the kiddies.
I'm squeezed between the man
With two bandaged hands raised
And the old woman with her mouth open
As if she were showing us a tooth

That hurts badly. The hundred times
I rewound the tape, not once
Could they catch sight of me
In that huge gray crowd,
That was like any other gray crowd. 

Trot off to bed, I said finally.
I know I was there. One take
Is all they had time for. 

We ran, and the planes grazed our hair,
And then they were no more
As we stood dazed in the burning city.
But, of course, they didn't film that. 

Charles Simic 

Cameo Apperance: Sự xuất hiện của 1 nhân vật nổi tiếng, trong 1 phim…. 

CAMEO APPEARANCE

Tớ có cái phần nhỏ mọn, không nói
Trong cuốn sử thi đầy máu của dân tộc tớ.
Tớ là một trong cái nhân loại
Bị bom, oanh tạc, pháo kích, và bỏ chạy té đái!
Từ xa, vị lãnh đạo của chúng tớ lúc đó, hình như là Sáu Dân thì phải
Gáy như 1 con gà trống, từ ban công dinh Độc Lập
Hay là thằng khốn nào đóng vai Sáu Dân vĩ đại? 

“Tớ đó”, tớ nói với lũ con nít
Tớ bẹp dí, giữa một người đàn ông
Hai tay băng bó, cùng giơ lên
[Sao giống TCS quá, khi chào mừng Sáu Dân,
sau khi ca Nối Vòng Tay Lớn?]
Và một bà già miệng há hốc
Như thể bà muốn chỉ cho coi một cái răng của bả. 

Đau thật. Nhức nhối thật.
Hàng trăm lần, tớ coi đi coi lại You tube,
Không chỉ 1 lần
Liệu họ nhận ra tớ không nhỉ,
Trong cái đám đông ở Dinh Độc Lập bữa đó?
Thì cũng như mọi đám đông xám xịt,
Bè lũ Cách Mạng 30 Tháng Tư,
Đứa nào cũng có 1 cái băng đỏ ở cánh tay! 

Thôi đi ngủ, tớ sau cùng phán
Tớ biết, có tớ ở đó.
Một cú [cameo appearance]
Họ đâu có thì giờ, 1 cú là đủ rồi.
Chúng tớ chạy, và những chiếc trực thăng thổi tóc chúng tớ,
Như muốn giật chúng ra khỏi đầu.
Và rồi chẳng còn gì hết
Chẳng còn máy bay trực thăng
Khi chúng tớ đứng bàng hoàng trong Sài Gòn bốc cháy.
Nhưng, tất nhiên, lũ khốn VC có bao giờ cho nhân loại coi cảnh này!

Hà, hà!

Note: Bài thơ này, Charles Simic đi 1 đuờng về nó, trong cuốn GCC mới mua, The  Life of Images: Thơ ca và Lịch sử, Poetry and History, "y chang" GCC, khi đưa Sáu Dân ra đóng trò.
Bài cũng ngắn, tuyệt. Giới thiệu quí độc giả TV liền tù tì.
Trong khi chờ đợi, trích 1 câu, Simic trích Cioran:

Bụt, Phật, Chúa đều sợ Bắc Kít. Lịch sử Mít chứng tỏ điều này
"God is afraid of man... man is a monster, and history has proved it"

---

EXILE

The Literary Quarterly

Volume 38 No.4

Together we will undertake the extravagance of living
under a sharpened conscience, in open honesty,
and we will see what happens.
The worst can only be catastrophe,
which is better by far than a false success.

Paul-Emile Borduas

The only true exile
is the writer who lives in his own country.
Julio Cortazar

Tên nhà văn lưu vong thứ thiệt độc nhất, là kẻ sống trên chính quê hương của nó.

Đúng như thế!

GCC này chẳng đã từng phán, bạn ngồi vào bàn viết, là bạn biến thành lưu vong!

Số báo này, “báo nhà”, có 1 bài tuyệt lắm, nó nói về nước Niên Xô, nhưng đúng là nói về xứ Mít, bởi là vì cái Hội Nhà Thổ gốc của nó là ở Niên Xô!

The Terms

The child crying in the night
Across the street
In one of the many dark windows
That, too, to get used to,
Make part of your life.
Like this book of astronomy
Which you open with equal apprehension
By the light of table lamp,
And your birdlike shadow on the wall.
A sleepless witness at the base
Of this expanding immensity,
Simultaneous in this moment
With all of its empty spaces,
Listening to the child crying in the night
With a hope,
It will go on crying a little longer

Charles Simic: New and Selected Poems

Điều khoản

Đứa trẻ khóc trong đêm
Dọc theo con phố
Trong một trong rất nhiều cửa sổ tối,
Điều đó, thì cũng mi phải chấp nhận và làm quen thôi
Vì nó làm thành một phần đời của mi đấy
Như cuốn sách thiên văn,
Mà mi đang mở ra coi,
Bên ngọn đèn ngủ
Với, cũng cùng 1 sự trân trọng như vậy.
Cái bóng của mi
Giống như 1 con chim
Trên tường.
Một nhân chứng mất ngủ
Ở nền
Của cái vô cùng cứ phình mãi ra
Cùng lúc
Trong khoảnh khắc này,
Với tất cả những không gian trống trơn của nó,
Lắng nghe đứa trẻ khóc
Với niềm hy vọng
Nó sẽ khóc lâu hơn,
Thêm lên
Một tị.

A Wall

That's the only image
That turns up.

A wall all by itself,
Poorly lit, beckoning,
But no sense of the room,
Not even a hint
Of why it is I remember
So little and so clearly:

The fly I was watching,
The details of its wings
Glowing like turquoise.
Its feet, to my amusement
Following a minute crack-
An eternity
Around that simple event.
And nothing else; and nowhere
To go back to;
And no one else
As far as I know to verify.

Charles Simic: New and Selected Poems

Bức Tường

Chỉ mỗi nó, mò ra

Một bức tường, chính nó
Tối lù mù, gật gà gật gù
Không thấy “phòng” đâu cả
Không làm sao cảm thấy, “phòng”, dù chỉ 1 tí
Ui chao tớ chỉ nhớ có thế
Một tí như thế, thật là rõ ràng
Con ruồi mà tớ đang ngắm nghía:

Những chi tiết về hai chiếc cánh của nó
Rực sáng, như ngọc lam
Mấy cái chân của nó nữa, mới thích thú làm sao
Rồi “crắc” một phát,
Là thiên thu
Quanh sự kiện đơn giản đó.
Rồi chẳng gì nữa, chẳng đâu nữa
Để mà trở lại,
Và chẳng một ai khác, khác
Như là tớ biết
Để kiểm chứng

Ui chao, quái quỉ làm sao, bài thơ ngớ nga ngớ ngẩn một cách tuyệt vời này, và những cụm từ, no one else, to go back to… làm GCC nhớ tới 1 hình ảnh, trong bài viết của GCC, nhờ gặp lại cô bạn ở nơi xứ người mà viết ra được.

Một hình ảnh làm Gấu Cái rất ư là bực bội, “anh đâu còn nơi nào để mà trở về”!

Một blogger, tìm tài liệu về Camus, trên net, mò ra trang Tin Van, rồi mò ra bài viết. (1)
GCC làm quen, cô Bắc Kít này hỏi, viết hồi nào vậy.
-Mậu Thân

Cầm Dương Xanh

Anh yêu em, như một người thân thương ruột thịt, mỗi lần anh trở về; bởi vì, ngoài em ra, đâu còn nơi nào để mà trở về?

Hà, hà!

Viết như 1 viên gạch, để viết tiếp, ấy là bởi vì còn mấy kỷ niệm thần sầu khác nữa, về cô bạn, và về cái vụ, nhờ gặp lại nơi quê người, mà nhớ ra được!