CZESLAW MILOSZ: DIỄN TỪ NOBEL

NYRB
 

Note: Bài Diễn văn Nobel này, theo Gấu quan trọng, nhất là với Mít, so với tất cả. Trong 1 đoạn, Milosz cho biết con số những tác phẩm, và những cá nhân tin rằng không có vụ Lò Thiêu, cũng khá bộn. Đây cũng là trường hợp Huế Mậu Thân của Mít.

Vẹm, và nhất là lũ nằm vùng quả quyết đếch có vụ "Cách Mạng" làm thịt dân Huế, đúng hơn, Ngụy giết rồi đổ tội cho "Cách Mạng".

Milosz coi ông là "đứa trẻ của Âu Châu", và có tới hai Âu Châu, ông thuộc Âu Châu khốn nạn, đen thui... Undoubtedly, there exist two Europes, and it happens that we, inhabitants of the second one, were destined to descend into “the heart of darkness” of the twentieth century.

Gấu sẽ post bản tiếng Mít sau.

The Nobel Lecture, 1980

Czesław Miłosz

March 5, 1981 issue

I

My presence here, on this tribune, should be an argument for all those who praise life’s God-given, marvelously complex unpredictability. In my school years I used to read volumes of a series then published in Poland—“The Library of the Nobel Laureates.” I remember the shape of the letters and the color of the paper. I imagined then that Nobel laureates were writers, namely persons who write thick works in prose, and even when I learned that there were also poets among them, for a long time I could not get rid of that notion. And certainly, when, in 1930, I published my first poems in our university review, Alma Mater Vilnensis, I did not aspire to the title of a writer. Also much later, by choosing solitude and giving myself to a strange occupation, that is, to writing poems in Polish while living in France or America, I tried to maintain a certain ideal image of a poet, who, if he wants fame, he wants to be famous only in the village or the town of his birth.

One of the Nobel laureates whom I read in childhood influenced to a large extent, I believe, my notions of poetry. That was Selma Lagerlöf. Her Wonderful Adventures of Nils, a book I loved, places the hero in a double role. He is the one who flies above the earth and looks at it from above but at the same time sees it in every detail. This double vision may be a metaphor of the poet’s vocation. I found a similar metaphor in a Latin ode of a seventeenth-century poet, Maciej Sarbiewski, who was once known all over Europe under the pen-name of Casimire. He taught poetics at my university. In that ode he describes his voyage—on the back of Pegasus—from Vilno to Antwerp, where he is going to visit his poet friends. Like Nils Holgersson he beholds under him rivers, lakes, forests, that is, a map, both distant and yet concrete. Hence, two attributes of the poet: avidity of the eye and the desire to describe that which he sees. Yet whoever considers writing poetry as “to see and describe” should be aware that he engages in a quarrel with modernity, fascinated as it is with innumerable theories of a specific poetic language.

Every poet depends upon generations who wrote in his native tongue; he inherits styles and forms elaborated by those who lived before him. At the same time, though, he feels that those old means of expression are not adequate to his own experience. When adapting himself, he hears an internal voice that warns him against mask and disguise. But when rebelling, he falls in turn into dependence upon his contemporaries, various movements of the avant-garde. Alas, it is enough for him to publish his first volume of poems to find himself entrapped. For hardly has the print dried, when that work, which seemed to him the most personal, appears to be enmeshed in the style of another. The only way to counter an obscure remorse is to continue searching and to publish a new book, but then everything repeats itself, so there is no end to that chase. And it may happen that leaving behind books as if they were dry snake skins, in a constant escape forward from what has been done in the past, he receives the Nobel Prize.

What is this enigmatic impulse that does not allow one to settle down in the achieved, the finished? I think it is a quest for reality. I give to this word its naïve and solemn meaning, a meaning having nothing to do with philosophical debates of the last few centuries. It is the Earth as seen by Nils from the back of the gander and by the author of the Latin ode from the back of Pegasus. Undoubtedly, that Earth is and her riches cannot be exhausted by any description. To make such an assertion means to reject in advance a question we often hear today, “What is reality?,” for it is the same as the question of Pontius Pilate: “What is truth?” If among pairs of opposites which we use every day the opposition of life and death has such an importance, no less importance should be ascribed to the oppositions of truth and falsehood, of reality and illusion.

II

Simone Weil, to whose writings I am profoundly indebted, says: “Distance is the soul of beauty.” Yet sometimes keeping distance is nearly impossible. I am “a child of Europe,” as the title of one of my poems admits, but that is a bitter, sarcastic admission. I am also the author of an autobiographical book which in the French translation bears the title Une autre Europe. Undoubtedly, there exist two Europes, and it happens that we, inhabitants of the second one, were destined to descend into “the heart of darkness” of the twentieth century. I wouldn’t know how to speak about poetry in general. I must speak of poetry in its encounter with peculiar circumstances of time and place. Today, from a perspective, we are able to distinguish outlines of the events which by their death-bearing range surpassed all natural disasters known to us, but poetry, mine and my contemporaries’, whether of inherited or avant-garde style, was not prepared to cope with those catastrophes. Like blind men we groped our way and were exposed to all the temptations the mind deluded itself with in our time.

Advertisement

It is not easy to distinguish reality from illusion, especially when one lives in a period of the great upheaval that began a couple of centuries ago on a small western peninsula of the Euro-Asiatic continent, only to encompass the whole planet during one man’s lifetime with the uniform worship of science and technology. And it was particularly difficult to oppose multiple intellectual temptations in those areas of Europe where degenerate ideas of dominion over men, akin to the ideas of dominion over Nature, led to paroxysms of revolution and war at the expense of millions of human beings destroyed physically or spiritually. And yet perhaps our most precious acquisition is not an understanding of those ideas, which we touched in their most tangible shape, but respect and gratitude for certain things which protect people from internal disintegration and from yielding to tyranny.

Precisely for that reason some ways of life, some institutions became a target for the fury of evil forces, above all, the bonds between people that exist organically, as if by themselves, sustained by family, religion, neighborhood, common heritage. In other words, all that disorderly, illogical humanity, so often branded as ridiculous because of its parochial attachments and loyalties. In many countries traditional bonds of civitas have been subject to a gradual erosion, and their inhabitants become disinherited without realizing it. It is not the same, however, in those areas where suddenly, in a situation of utter peril, a protective, life-giving value of such bonds reveals itself. That is the case of my native land. And I feel this is a proper place to mention gifts received by myself and by my friends in our part of Europe and to pronounce words of blessing.

It is good to be born in a small country where Nature was on a human scale, where various languages and religions cohabited for centuries. I have in mind Lithuania, a country of myths and of poetry. My family in the sixteenth century already spoke Polish, just as many families in Finland spoke Swedish and in Ireland English; so I am a Polish, not a Lithuanian, poet. But the landscapes and perhaps the spirits of Lithuania have never abandoned me. It is good in childhood to hear words of Latin liturgy, to translate Ovid in high school, to receive a good training in Roman Catholic dogmatics and apologetics. It is a blessing if one receives from fate school and university studies in such a city as Vilno. A bizarre city of baroque architecture transplanted to northern forests and of history fixed in every stone, a city of forty Roman Catholic churches and of numerous synagogues. In those days the Jews called it a Jerusalem of the North. Only when teaching in America did I fully realize how much I had absorbed from the thick walls of our ancient university, from formulas of Roman law learned by heart, from history and literature of old Poland, both of which surprise young Americans by their specific features: an indulgent anarchy, a humor disarming fierce quarrels, a sense of organic community, a mistrust of any centralized authority.

A poet who grew up in such a world should have been a seeker for reality through contemplation. A patriarchal order should have been dear to him, a sound of bells, an isolation from pressures and the persistent demands of his fellow men, silence of a cloister cell. If books were to linger on a table, then they should be those which deal with the most incomprehensible quality of God-created things, namely being, the esse. But suddenly all this is negated by the demoniac doings of history, which acquires the traits of a bloodthirsty deity.

The Earth which the poet viewed in his flight calls with a cry, indeed, out of the abyss and doesn’t allow itself to be viewed from above. An insoluble contradiction appears, a terribly real one, giving no peace of mind either day or night, whatever we call it: it is the contradiction between being and action, or, on another level, a contradiction between art and solidarity with one’s fellow men. Reality calls for a name, for words, but it is unbearable, and if it is touched, if it draws very close, the poet’s mouth cannot even utter a complaint of Job: all art proves to be nothing compared with action. Yet to embrace reality in such a manner that it is preserved in all its old tangle of good and evil, of despair and hope, is possible only thanks to a distance, only by soaring above it—but this in turn seems then a moral treason.

Advertisement

Such was the contradiction at the very core of conflicts engendered by the twentieth century and discovered by poets of an Earth polluted by the crime of genocide. What are the thoughts of one of them, who wrote a certain number of poems that remain as a memorial, as a testimony? He thinks that they were born out of a painful contradiction and that he would prefer to have been able to resolve it while leaving them unwritten.

III

A patron saint of all poets in exile, who visit their towns and provinces only in remembrance, is always Dante. But how the number of Florences increased! The exile of a poet is today a simple function of a relatively recent discovery: that whoever wields power is also able to control language and not only with the prohibitions of censorship but also by changing the meaning of words. A peculiar phenomenon makes its appearance: the language of a captive community acquires certain durable habits; whole zones of reality cease to exist simply because they have no name. There is, it seems, a hidden link between theories of literature as écriture, of speech feeding on itself, and the growth of the totalitarian state. In any case, there is no reason why the state should not tolerate an activity that consists of creating “experimental” poems and prose, if these are conceived as autonomous systems of reference, enclosed within their own boundaries. Only if we assume that a poet constantly strives to liberate himself from borrowed styles in search of reality is he dangerous. In a room where people unanimously maintain a conspiracy of silence, one word of truth sounds like a pistol shot. And, alas, a temptation to pronounce it, similar to an acute itching, becomes an obsession which doesn’t allow one to think of anything else. That is why a poet chooses internal or external exile. It is not certain, however, that he is motivated exclusively by his concern with actuality. He may also desire to free himself from it and elsewhere, in other countries, on other shores, to recover, at least for short moments, his true vocation—which is to contemplate Being.

That hope is illusory, for those who come from the “other Europe,” wherever they find themselves, notice to what extent their experiences isolate them from their new milieu—and this may become the source of a new obsession. Our planet that gets smaller every year, with its fantastic proliferation of mass media, is witnessing a process that escapes definition, characterized by a refusal to remember. Certainly, the illiterates of past centuries, then an enormous majority of mankind, knew little of the history of their respective countries and of their civilization. In the minds of modern illiterates, however, who know how to read and write and even teach in schools and at universities, history is present but blurred, in a state of strange confusion. Molière becomes a contemporary of Napoleon, Voltaire a contemporary of Lenin.

Moreover, events of the last decades, of such primary importance that knowledge or ignorance of them will be decisive for the future of mankind, move away, grow pale, lose all consistency, as if Friedrich Nietzsche’s prediction of European nihilism found a literal fulfillment. “The eye of a nihilist,” he wrote in 1887, “is unfaithful to his memories: it allows them to drop, to lose their leaves…. And what he does not do for himself, he also does not do for the whole past of mankind: he lets it drop.”

We are surrounded today by fictions about the past, contrary to common sense and to an elementary perception of good and evil. As the Los Angeles Times recently stated, the number of books in various languages which deny that the Holocaust ever took place, and claim that it was invented by Jewish propaganda, has exceeded one hundred. If such an insanity is possible, is a complete loss of memory as a permanent state of mind improbable? And would it not present a danger more grave than genetic engineering or poisoning of the natural environment?

For the poet of the “other Europe” the events embraced by the name of the Holocaust are a reality, so close in time that he cannot hope to liberate himself from their remembrance unless perhaps by translating the Psalms of David. He feels anxiety, though, when the meaning of the word Holocaust undergoes gradual modifications, so that the word begins to belong to the history of the Jews exclusively, as if among the victims there were not also millions of Poles, Russians, Ukrainians, and prisoners of other nationalities. He feels anxiety, for he senses in this a foreboding of a not distant future when history will be reduced to what appears on television, while the truth, because it is too complicated, will be buried in the archives, if not totally annihilated. Other facts as well, facts for him quite close but distant for the West, add in his mind to the credibility of H.G. Wells’s vision in The Time Machine: the Earth inhabited by a tribe of children of the day, carefree, deprived of memory and, by the same token, of history, without defense when confronted with dwellers of subterranean caves, cannibalistic children of the night.

Carried forward as we are by the movement of technological change, we realize that the unification of our planet is in the making, and we attach importance to the notion of international community. The days when the League of Nations and the United Nations were founded deserve to be remembered. Unfortunately, those dates lose their significance in comparison with another date which should be invoked every year as a day of mourning, although it is hardly known to younger generations. It is the date of August 23, 1939. Two dictators then concluded an agreement provided with a secret clause by virtue of which they divided between themselves neighboring countries possessing their own capitals, governments, and parliaments. That pact not only unleashed a terrible war; it reestablished a colonial principle according to which nations are no more than cattle, bought, sold, completely dependent upon the will of their instant masters. Their borders, their right to self-determination, their passports ceased to exist. And it should be a source of wonder that today people speak in a whisper, with a finger to their lips, about how that principle was applied by the dictators forty years ago.

Crimes against human rights, never confessed and never publicly denounced, are a poison which destroys the possibility of a friendship between nations. Anthologies of Polish poetry publish poems of my late friends Wladyslaw Sebyla and Lech Piwowar, and give the date of their deaths: 1940. It is absurd not to be able to write how they perished, though everybody in Poland knows the truth: they shared the fate of several thousand Polish officers disarmed and interned by the then accomplice of Hitler, and they repose in a mass grave. And should not the young generations of the West, if they study history at all, hear about 200,000 people killed in 1944 in Warsaw, a city sentenced to annihilation by those two accomplices?

The two genocidal dictators are no more, and yet who knows whether they did not gain a victory more durable than those of their armies? In spite of the Atlantic Charter, the principle that nations are objects of trade, if not chips in games of cards or dice, has been confirmed by the division of Europe into two zones. The absence of the three Baltic states from the United Nations is a permanent reminder of the two dictators’ legacy. Before the war those states belonged to the League of Nations, but they disappeared from the map of Europe as a result of the secret clauses in the agreement of 1939.

I hope you will forgive my laying bare a memory like a wound. This subject is not unconnected with my meditation on the word “reality,” so often misused but always deserving esteem. Complaints of peoples, pacts more treacherous than those we read about in Thucydides, the shape of a maple leaf, sunrises and sunsets over the ocean, the whole fabric of causes and effects, whether we call it Nature or History, points toward, I believe, another, hidden, reality, impenetrable, though exerting a powerful attraction that is the central driving force of all art and science. There are moments when it seems to me that I decipher the meaning of afflictions which befell the nations of the “other Europe” and that meaning is to make them the bearers of memory—at the time when Europe, without an adjective, and America possess it less and less with every generation.

It is possible that there is no other memory than the memory of wounds. At least we are so taught by the Bible, a book of the tribulations of Israel. That book for a long time enabled European nations to preserve a sense of continuity—a word not to be mistaken for the fashionable term, historicity.

During the thirty years I have spent abroad I have felt I was more privileged than my Western colleagues, whether writers or teachers of literature, for events both recent and long past took in my mind a sharply delineated, precise form. Western audiences confronted with poems or novels written in Poland, Czechoslovakia, or Hungary, or with films produced there, possibly intuit a similarly sharpened consciousness, in a constant struggle against limitations imposed by censorship. Memory thus is our force; it protects us against a speech entwining upon itself like the ivy when it does not find a support on a tree or a wall.

A few minutes ago I expressed my longing for the end of a contradiction which opposes the poet’s need of distance to his feeling of solidarity with his fellow men. And yet, if we take a flight above the Earth as a metaphor of the poet’s vocation, it is not difficult to notice that a kind of contradiction is implied, even in those epochs when the poet is relatively free from the snares of history. For how to be above and simultaneously to see the Earth in every detail? And yet, in a precarious balance of opposites a certain equilibrium can be achieved thanks to a distance introduced by the flow of time. “To see” means not only to have before one’s eyes. It may mean also to preserve in memory. “To see and to describe” may also mean to reconstruct in imagination. A distance achieved thanks to the mystery of time must not change events, landscapes, human figures into a tangle of shadows growing paler and paler. On the contrary, it can show them in full light, so that every event, every date becomes expressive and persists as an eternal reminder of human depravity and human greatness. Those who are alive receive a mandate from those who are silent forever. They can fulfill their duties only by trying to reconstruct precisely things as they were and by wresting the past from fictions and legends.

Thus both—the Earth seen from above in an eternal now and the Earth that endures in a recovered time—may serve as material for poetry.

IV

I would not like to create the impression that my mind is turned toward the past, for that would not be true. Like all my contemporaries I have felt the pull of despair, of impending doom, and reproached myself for succumbing to a nihilistic temptation. Yet on a deeper level, I believe, my poetry remained sane and in a dark age expressed a longing for the Kingdom of Peace and Justice. The name of a man who taught me not to despair should be invoked here. We receive gifts not only from our native land, its lakes and rivers, its traditions, but also from people, especially if we meet a powerful personality in our early youth. It was my good fortune to be treated nearly as a son by my relative Oscar Milosz, a Parisian recluse and visionary. Why he was a French poet could be elucidated by the intricate story of a family as well as of a country once called the Grand Duchy of Lithuania. Be that as it may, it was possible to read recently in the Parisian press words of regret that the highest international distinction had not been awarded half a century earlier to a poet bearing the same family name as my own.

I learned much from him. He gave me a deeper insight into the religion of the Old and New Testaments and inculcated a need for a strict, ascetic hierarchy in all matters of mind, including everything that pertains to art, where as a major sin he considered putting the second-rate on the same level with the first-rate. Primarily, though, I listened to him as a prophet who loved people, as he says, “with old love worn out by pity, loneliness and anger” and for that reason tried to address a warning to a crazy world rushing toward a catastrophe. That a catastrophe was imminent I heard from him, but also I heard from him that the great conflagration he predicted would be merely a part of a larger drama to be played to the end.

He saw deeper causes in an erroneous direction taken by science in the eighteenth century, a direction which provoked landslide effects. Not unlike William Blake before him, he announced a New Age, a second Renaissance of imagination now polluted by a certain type of scientific knowledge, but, as he believed, not by all scientific knowledge, least of all by the science that would be discovered by men of the future. And it does not matter to what extent I took his predictions literally: a general orientation was enough.

Oscar Milosz, like William Blake, drew inspiration from the writings of Emanuel Swedenborg, a scientist who earlier than anyone else foresaw the defeat of man, hidden in the Newtonian model of the universe. When, thanks to my relative, I became an attentive reader of Swedenborg, interpreting him not, it is true, as was common in the Romantic era, I did not imagine I would visit his country for the first time on such an occasion as the present one.

Our century draws to its close, and largely thanks to those influences I would not dare to curse it, for it has also been a century of faith and hope. A profound transformation of which we are hardly aware, because we are a part of it, has been taking place, coming to the surface from time to time in phenomena that provoke general astonishment. That transformation has to do, and I use here words of Oscar Milosz, with “the deepest secret of toiling masses, more than ever alive, vibrant and tormented.” Their secret, an unavowed need of true values, finds no language to express itself, and here not only the mass media but also intellectuals bear a heavy responsibility.

But transformation has been going on, defying short-term predictions, and it is probable that in spite of all horrors and perils, our time will be judged as a necessary phase of travail before mankind ascends to a new awareness. Then a new hierarchy of merits will emerge, and I am convinced that Simone Weil and Oscar Milosz, writers in whose school I obediently studied, will receive their due. I feel we should publicly confess our attachment to certain names because in that way we define our position more forcefully than by pronouncing the names of those to whom we would like to address a violent no. My hope is that in this lecture, in spite of my meandering thought, which is a professional bad habit of poets, my yes and no are clearly stated, at least to the choice of succession. For we all who are here, both the speaker and you who listen, are no more than links between the past and the future.

 

 Bản tiếng Việt của Bác Gúc

Sự hiện diện của tôi ở đây, trên diễn đàn này, sẽ là một lập luận cho tất cả những ai ca ngợi sự khó đoán phức tạp đến kỳ diệu do Chúa ban cho cuộc sống. Trong những năm đi học, tôi thường đọc nhiều tập của bộ truyện được xuất bản ở Ba Lan—“Thư viện của những người đoạt giải Nobel”. Tôi nhớ hình dạng của các chữ cái và màu sắc của tờ giấy. Khi đó tôi tưởng tượng rằng những người đoạt giải Nobel là những nhà văn, tức là những người viết những tác phẩm văn xuôi dày đặc, và ngay cả khi biết trong số họ cũng có những nhà thơ, tôi đã rất lâu không thể bỏ được quan niệm đó. Và chắc chắn, vào năm 1930, khi tôi xuất bản những bài thơ đầu tiên của mình trên tạp chí đại học của chúng tôi, Alma Mater Vilnensis, tôi đã không khao khát danh hiệu nhà văn. Cũng rất lâu sau này, bằng cách chọn sự cô độc và dấn thân vào một công việc kỳ lạ, tức là làm thơ bằng tiếng Ba Lan khi sống ở Pháp hoặc Mỹ, tôi đã cố gắng duy trì một hình ảnh lý tưởng nào đó về một nhà thơ, người mà nếu muốn nổi tiếng thì anh ta sẽ chỉ muốn nổi tiếng ở làng hoặc thị trấn nơi mình sinh ra.

Tôi tin rằng một trong những người đoạt giải Nobel mà tôi đọc thời thơ ấu đã ảnh hưởng rất lớn đến quan niệm của tôi về thơ. Đó là Selma Lagerlöf. Những cuộc phiêu lưu kỳ diệu của Nils, cuốn sách tôi yêu thích, đặt người anh hùng vào một vai kép. Anh ta là người bay trên trái đất và nhìn nó từ trên cao nhưng đồng thời cũng nhìn thấy nó đến từng chi tiết. Tầm nhìn kép này có thể là một phép ẩn dụ về thiên chức của nhà thơ. Tôi tìm thấy một ẩn dụ tương tự trong một bài thơ ca ngợi bằng tiếng Latinh của nhà thơ thế kỷ XVII, Maciej Sarbiewski, người từng được biết đến khắp châu Âu dưới bút danh Casimire. Ông ấy dạy thơ ở trường đại học của tôi. Trong bài thơ đó, anh ấy mô tả chuyến đi của mình—trên lưng Pegasus—từ Vilno đến Antwerp, nơi anh ấy sẽ đến thăm những người bạn thơ của mình. Giống như Nils Holgersson, ông nhìn thấy dưới mình những dòng sông, hồ nước, những khu rừng, tức là một tấm bản đồ, vừa xa xôi vừa cụ thể. Do đó, có hai thuộc tính của nhà thơ: sự thèm muốn của con mắt và mong muốn mô tả những gì anh ta nhìn thấy. Tuy nhiên, bất cứ ai coi làm thơ là “nhìn và mô tả” nên biết rằng mình đang vướng vào một cuộc tranh cãi với tính hiện đại, bị mê hoặc bởi vô số lý thuyết về một ngôn ngữ thơ cụ thể.

Mỗi nhà thơ đều phụ thuộc vào nhiều thế hệ viết bằng tiếng mẹ đẻ của mình; anh ta kế thừa những phong cách và hình thức được xây dựng bởi những người sống trước anh ta. Tuy nhiên, đồng thời, anh ấy cảm thấy rằng những phương tiện diễn đạt cũ đó không phù hợp với trải nghiệm của bản thân. Khi đang thích nghi, anh nghe thấy một giọng nói bên trong cảnh báo anh không nên đeo mặt nạ và cải trang. Nhưng khi nổi loạn, anh ta lại rơi vào sự phụ thuộc vào những người cùng thời với mình, nhiều phong trào tiên phong. Than ôi, chỉ cần anh xuất bản tập thơ đầu tiên là đủ để thấy mình bị mắc kẹt. Vì bản in hầu như không khô, khi tác phẩm đó, đối với anh, dường như là cá nhân nhất, dường như bị cuốn vào phong cách của một tác phẩm khác. Cách duy nhất để chống lại sự hối hận mơ hồ là tiếp tục tìm kiếm và xuất bản một cuốn sách mới, nhưng rồi mọi thứ lại lặp lại, nên cuộc rượt đuổi đó không có hồi kết. Và có thể xảy ra trường hợp bỏ lại những cuốn sách như thể chúng là da rắn khô, trong một cuộc trốn chạy liên tục về phía trước khỏi những gì đã làm trong quá khứ, ông ấy nhận được giải Nobel.

Sự thúc đẩy bí ẩn này không cho phép người ta ổn định trong cái đã đạt được, cái đã hoàn thành là gì? Tôi nghĩ đó là một cuộc tìm kiếm thực tế. Tôi gán cho từ này một ý nghĩa ngây thơ và trang trọng, một ý nghĩa chẳng liên quan gì đến những cuộc tranh luận triết học trong vài thế kỷ qua. Đó là Trái đất được Nils nhìn từ phía sau con ngỗng và tác giả của bài thơ ca ngợi tiếng Latinh từ phía sau của Pegasus. Không còn nghi ngờ gì nữa, Trái đất đó tồn tại và sự giàu có của nó không thể cạn kiệt bằng bất kỳ mô tả nào. Đưa ra một khẳng định như vậy có nghĩa là bác bỏ trước câu hỏi mà chúng ta thường nghe ngày nay, “Thực tế là gì?”, vì nó cũng giống như câu hỏi của Pontius Pilate: “Chân lý là gì?” Nếu trong số các cặp đối lập mà chúng ta sử dụng hàng ngày, sự đối lập giữa sự sống và cái chết có tầm quan trọng như vậy, thì cũng không kém phần quan trọng đối với sự đối lập giữa sự thật và sự giả dối, giữa thực tế và ảo tưởng.

II

Simone Weil, người mà tôi vô cùng biết ơn trước tác phẩm của mình, đã nói: “Khoảng cách là linh hồn của vẻ đẹp”. Tuy nhiên, đôi khi việc giữ khoảng cách là điều gần như không thể. Tôi là “một đứa trẻ của Châu Âu,” như tiêu đề một trong những bài thơ của tôi thừa nhận, nhưng đó là một sự thừa nhận cay đắng, đầy mỉa mai. Tôi cũng là tác giả của một cuốn sách tự truyện có tựa đề Une autre Europe trong bản dịch tiếng Pháp. Không còn nghi ngờ gì nữa, tồn tại hai châu Âu, và điều xảy ra là chúng ta, những cư dân của châu Âu thứ hai, đã được định sẵn phải rơi vào “trung tâm bóng tối” của thế kỷ XX. Tôi không biết phải nói thế nào về thơ nói chung. Tôi phải nói về thơ trong cuộc chạm trán của nó với những hoàn cảnh đặc biệt về thời gian và không gian. Ngày nay, từ một góc độ nào đó, chúng ta có thể phân biệt được những nét phác thảo của các sự kiện mà xét theo phạm vi chết chóc của chúng đã vượt qua tất cả các thảm họa thiên nhiên mà chúng ta đã biết, nhưng thơ ca của tôi và của những người cùng thời với tôi, dù theo phong cách kế thừa hay tiên phong, thì không. sẵn sàng đương đầu với những thảm họa đó. Giống như những người mù, chúng ta mò mẫm tìm đường và bị phơi bày trước mọi cám dỗ mà tâm trí đã tự lừa dối ở thời đại chúng ta.

Thật không dễ để phân biệt thực tế với ảo tưởng, đặc biệt khi người ta sống trong thời kỳ biến động lớn bắt đầu từ vài thế kỷ trước trên một bán đảo nhỏ phía tây của lục địa Á-Âu, chỉ để bao trùm toàn bộ hành tinh trong suốt cuộc đời của một người. với sự tôn sùng thống nhất về khoa học và công nghệ. Và thật khó để chống lại nhiều cám dỗ trí tuệ ở những khu vực của Châu Âu, nơi những ý tưởng thoái hóa về sự thống trị con người, giống như những ý tưởng thống trị Thiên nhiên, đã dẫn đến những cơn kịch liệt của cách mạng và chiến tranh gây thiệt hại cho hàng triệu con người bị hủy diệt về thể chất hoặc tinh thần. về mặt tinh thần. Tuy nhiên, có lẽ điều quý giá nhất mà chúng ta đạt được không phải là sự hiểu biết về những ý tưởng mà chúng ta đã chạm đến ở dạng hữu hình nhất của chúng, mà là sự tôn trọng và biết ơn đối với những điều nhất định đã bảo vệ con người khỏi sự tan rã nội bộ và khỏi khuất phục trước sự chuyên chế.

Chính vì lý do đó mà một số lối sống, một số tổ chức đã trở thành mục tiêu cho cơn thịnh nộ của các thế lực tà ác, trên hết là mối liên kết giữa con người với nhau tồn tại một cách hữu cơ, như thể của chính họ, được duy trì bởi gia đình, tôn giáo, xóm giềng, di sản chung. Nói cách khác, tất cả những thứ nhân loại vô trật tự, phi logic đó thường bị coi là lố bịch vì sự gắn bó và lòng trung thành cục bộ của nó. Ở nhiều quốc gia, các mối ràng buộc truyền thống giữa các công dân đã dần bị xói mòn và cư dân của họ bị tước quyền thừa kế mà không nhận ra điều đó. Tuy nhiên, điều này không giống như vậy ở những khu vực mà đột nhiên, trong tình huống hết sức nguy hiểm, giá trị bảo vệ, mang lại sự sống của những mối ràng buộc đó lại bộc lộ. Đó là trường hợp của quê hương tôi. Và tôi cảm thấy đây là nơi thích hợp để đề cập đến những món quà mà tôi và bạn bè tôi ở khu vực Châu Âu của chúng tôi đã nhận được và thốt ra những lời chúc phúc.

Thật tốt khi được sinh ra ở một đất nước nhỏ nơi Thiên nhiên ở quy mô con người, nơi có nhiều ngôn ngữ và tôn giáo chung sống trong nhiều thế kỷ. Tôi nghĩ đến Lithuania, đất nước của thần thoại và thơ ca. Gia đình tôi ở thế kỷ XVI đã nói tiếng Ba Lan, cũng như nhiều gia đình ở Phần Lan nói tiếng Thụy Điển và tiếng Anh ở Ireland; vậy nên tôi là một nhà thơ người Ba Lan, không phải người Litva. Nhưng phong cảnh và có lẽ cả tinh thần của Lithuania chưa bao giờ bỏ rơi tôi. Thật tốt khi còn nhỏ được nghe những lời phụng vụ Latinh, dịch Ovid ở trường trung học, được đào tạo bài bản về giáo điều và biện giáo của Công giáo La Mã. Thật là một điều may mắn nếu một người nhận được từ số phận việc học ở trường và đại học ở một thành phố như Vilno. Một thành phố kỳ lạ với kiến trúc baroque được cấy ghép vào những khu rừng phía bắc và lịch sử gắn liền với từng viên đá, một thành phố với 40 nhà thờ Công giáo La Mã và vô số giáo đường Do Thái. Vào thời đó, người Do Thái gọi nó là Jerusalem của phương Bắc. Chỉ khi giảng dạy ở Mỹ, tôi mới nhận ra đầy đủ rằng mình đã tiếp thu được nhiều điều từ những bức tường dày của trường đại học cổ kính của chúng ta, từ những công thức của luật La Mã đã học thuộc lòng, từ lịch sử và văn học Ba Lan xưa, cả hai đều khiến giới trẻ Mỹ ngạc nhiên bởi những nét đặc trưng của chúng. : một tình trạng hỗn loạn dễ dãi, một sự hài hước làm tan biến những cuộc cãi vã gay gắt, một ý thức cộng đồng hữu cơ, một sự ngờ vực đối với bất kỳ cơ quan quyền lực tập trung nào.

Một nhà thơ lớn lên trong một thế giới như vậy lẽ ra phải là người tìm kiếm hiện thực thông qua chiêm nghiệm. Lẽ ra anh phải quý trọng trật tự gia trưởng, tiếng chuông, sự tách biệt khỏi áp lực và những yêu cầu dai dẳng của đồng loại, sự im lặng của phòng giam tu viện. Nếu sách nằm trên bàn, thì chúng phải là những cuốn đề cập đến phẩm chất khó hiểu nhất của những sự vật do Chúa tạo ra, cụ thể là hữu thể, esse. Nhưng đột nhiên tất cả những điều này bị phủ nhận bởi những hành động ma quỷ trong lịch sử, mang đặc điểm của một vị thần khát máu.

Quả thực, Trái đất mà nhà thơ nhìn thấy trong chuyến bay của mình đang kêu gọi từ vực thẳm và không cho phép mình được nhìn từ trên cao. Một mâu thuẫn không thể giải quyết xuất hiện, một mâu thuẫn thực đến mức không thể yên tâm dù ngày hay đêm, dù chúng ta gọi nó là gì: đó là mâu thuẫn giữa tồn tại và hành động, hay ở một mức độ khác, mâu thuẫn giữa nghệ thuật và tình đoàn kết với đồng loại. . Hiện thực đòi một cái tên, cần những lời nói, nhưng nó không thể chịu nổi, và nếu nó chạm vào, nếu nó đến rất gần, miệng nhà thơ thậm chí không thể thốt ra lời phàn nàn về Job: mọi nghệ thuật đều chẳng là gì so với hành động. Tuy nhiên, có thể nắm bắt thực tế theo cách mà nó được bảo tồn trong mớ hỗn độn cũ kỹ của thiện và ác, của tuyệt vọng và hy vọng, chỉ có thể nhờ vào một khoảng cách, chỉ bằng cách bay lên trên nó - nhưng điều này đến lượt nó lại có vẻ là một sự phản bội đạo đức. .

Đó chính là sự mâu thuẫn cốt lõi của những xung đột nảy sinh trong thế kỷ XX và được các nhà thơ phát hiện ra về một Trái đất bị ô nhiễm bởi tội ác diệt chủng. Suy nghĩ của một người trong số họ, người đã viết một số bài thơ được lưu giữ như một kỷ niệm, như một lời chứng? Anh ấy nghĩ rằng chúng được sinh ra từ một mâu thuẫn đau đớn và anh ấy muốn có thể giải quyết nó trong khi không viết chúng ra.

III

Vị thánh bảo trợ của tất cả các nhà thơ lưu vong, những người đến thăm các thị trấn và tỉnh của họ chỉ để tưởng nhớ, luôn là Dante. Nhưng số lượng Florences đã tăng lên biết bao! Sự lưu đày của một nhà thơ ngày nay là một chức năng đơn giản của một khám phá tương đối gần đây: rằng bất cứ ai nắm giữ quyền lực cũng có khả năng kiểm soát ngôn ngữ và không chỉ bằng những lệnh cấm kiểm duyệt mà còn bằng cách thay đổi ý nghĩa của từ ngữ. Một hiện tượng đặc biệt xuất hiện: ngôn ngữ của một cộng đồng bị giam cầm có được những thói quen lâu bền nhất định; toàn bộ khu vực của thực tại không còn tồn tại chỉ vì chúng không có tên. Dường như có một mối liên hệ ẩn giấu giữa các lý thuyết về văn học với tư cách là écriture, về lời nói tự nuôi sống bản thân và sự phát triển của nhà nước toàn trị. Trong bất kỳ trường hợp nào, không có lý do gì mà nhà nước lại không chấp nhận một hoạt động bao gồm việc tạo ra các bài thơ và văn xuôi “thử nghiệm”, nếu chúng được hình thành như các hệ thống tham chiếu tự trị, được bao bọc trong các ranh giới riêng của chúng. Chỉ khi chúng ta cho rằng một nhà thơ không ngừng nỗ lực giải phóng bản thân khỏi những phong cách vay mượn để tìm kiếm hiện thực thì anh ta mới nguy hiểm. Trong một căn phòng mà mọi người nhất trí duy trì một âm mưu im lặng, một lời nói thật nghe như tiếng súng lục. Và than ôi, sự cám dỗ muốn phát âm nó, giống như một cơn ngứa ngáy cấp tính, trở thành nỗi ám ảnh không cho phép người ta nghĩ đến điều gì khác. Chính vì vậy mà nhà thơ chọn lưu vong trong nước hay lưu vong bên ngoài. Tuy nhiên, không chắc chắn rằng anh ta được thúc đẩy hoàn toàn bởi mối quan tâm của anh ta với thực tế. Anh ta cũng có thể mong muốn giải phóng bản thân khỏi nó và ở những nơi khác, ở những đất nước khác, những bờ biển khác, để phục hồi, ít nhất trong những khoảnh khắc ngắn ngủi, ơn gọi thực sự của anh ta - đó là chiêm ngưỡng Hữu thể.

Hy vọng đó thật viển vông, đối với những người đến từ “châu Âu khác”, bất kể họ ở đâu, đều nhận thấy trải nghiệm của họ đã cô lập họ khỏi môi trường mới ở mức độ nào - và điều này có thể trở thành nguồn gốc của một nỗi ám ảnh mới. Hành tinh của chúng ta ngày càng nhỏ đi với sự phát triển chóng mặt của các phương tiện truyền thông đại chúng, đang chứng kiến một quá trình vượt quá định nghĩa, đặc trưng bởi sự từ chối ghi nhớ. Chắc chắn rằng những người mù chữ trong các thế kỷ qua, khi đó là đại đa số nhân loại, biết rất ít về lịch sử và nền văn minh của đất nước họ. Tuy nhiên, trong tâm trí của những người mù chữ hiện đại, những người biết đọc, biết viết và thậm chí dạy học ở trường phổ thông và đại học, lịch sử hiện diện nhưng mờ nhạt, trong tình trạng hỗn loạn kỳ lạ. Molière trở thành người cùng thời với Napoléon, Voltaire trở thành người cùng thời với Lênin.

Hơn nữa, những sự kiện trong những thập kỷ vừa qua, có tầm quan trọng hàng đầu đến nỗi việc biết hay không biết về chúng sẽ có ý nghĩa quyết định đối với tương lai của nhân loại, đã biến mất, trở nên mờ nhạt, mất đi mọi tính nhất quán, như thể lời tiên đoán của Friedrich Nietzsche về chủ nghĩa hư vô châu Âu đã được ứng nghiệm theo đúng nghĩa đen. “Con mắt của một người theo chủ nghĩa hư vô,” ông viết vào năm 1887, “không chung thủy với ký ức của mình: nó cho phép chúng rụng đi, rụng lá…. Và điều gì anh ta không làm cho chính mình thì anh ta cũng không làm cho toàn bộ quá khứ của nhân loại: anh ta để nó rơi đi.”

Ngày nay chúng ta bị bao quanh bởi những hư cấu về quá khứ, trái ngược với lẽ thường và nhận thức cơ bản về thiện và ác. Như tờ Los Angeles Times gần đây đã tuyên bố, số lượng sách bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau phủ nhận việc Holocaust từng diễn ra và cho rằng nó được tạo ra bởi sự tuyên truyền của người Do Thái, đã vượt quá con số một trăm. Nếu tình trạng điên rồ như vậy có thể xảy ra thì việc mất trí nhớ hoàn toàn như một trạng thái tinh thần vĩnh viễn có thể xảy ra không? Và liệu nó có gây ra mối nguy hiểm nghiêm trọng hơn kỹ thuật di truyền hay sự đầu độc môi trường tự nhiên hay không?

Đối với nhà thơ của “Châu Âu khác”, những sự kiện được gọi là Holocaust là một thực tế, gần gũi về mặt thời gian đến mức anh ta không thể hy vọng thoát khỏi ký ức về chúng trừ khi có lẽ bằng cách dịch các Thánh vịnh của Đa-vít. Tuy nhiên, anh ta cảm thấy lo lắng khi ý nghĩa của từ Holocaust trải qua những thay đổi dần dần, đến mức từ này bắt đầu chỉ thuộc về lịch sử của người Do Thái, như thể trong số các nạn nhân không có hàng triệu người Ba Lan, người Nga, người Ukraine và người Do Thái. tù nhân thuộc các quốc tịch khác. Anh ta cảm thấy lo lắng, vì anh ta cảm thấy đây là điềm báo về một tương lai không xa khi lịch sử sẽ bị thu gọn lại thành những gì xuất hiện trên tivi, trong khi sự thật, vì quá phức tạp nên sẽ bị chôn vùi trong kho lưu trữ, nếu không muốn nói là bị tiêu diệt hoàn toàn. Ngoài ra còn có những sự thật khác, những sự thật đối với ông khá gần gũi nhưng lại xa vời đối với phương Tây, càng làm tăng thêm độ tin cậy trong tâm trí ông về tầm nhìn của H.G. Wells trong Cỗ máy thời gian: Trái đất là nơi sinh sống của một bộ tộc gồm những đứa trẻ thời đó, vô tư, thiếu trí nhớ và , cũng giống như vậy, của lịch sử, không có sự tự vệ khi đối đầu với những cư dân trong hang động dưới lòng đất, những đứa trẻ ăn thịt đồng loại của màn đêm.

Được thúc đẩy bởi phong trào thay đổi công nghệ, chúng tôi nhận ra rằng sự thống nhất của hành tinh chúng ta đang được hình thành và chúng tôi coi trọng khái niệm cộng đồng quốc tế. Những ngày mà Hội Quốc Liên và Liên Hiệp Quốc được thành lập đáng được ghi nhớ. Thật không may, những ngày đó mất đi ý nghĩa so với những ngày khác đáng lẽ phải được lấy hàng năm làm ngày để tang, mặc dù thế hệ trẻ ít biết đến nó. Đó là ngày 23 tháng 8 năm 1939. Sau đó, hai nhà độc tài đã ký kết một thỏa thuận kèm theo một điều khoản bí mật, theo đó họ sẽ phân chia giữa các quốc gia láng giềng có thủ đô, chính phủ và nghị viện riêng. Hiệp ước đó không chỉ gây ra một cuộc chiến tranh khủng khiếp; nó tái lập một nguyên tắc thuộc địa, theo đó các quốc gia không hơn gì gia súc, được mua bán, hoàn toàn phụ thuộc vào ý chí của những người chủ trực tiếp của họ. Biên giới của họ, quyền tự quyết, hộ chiếu của họ không còn tồn tại. Và thật đáng ngạc nhiên khi ngày nay người ta thì thầm, đặt ngón tay lên môi về việc nguyên tắc đó đã được các nhà độc tài áp dụng như thế nào cách đây 40 năm.

Những tội ác chống lại nhân quyền, không bao giờ được thú nhận và không bao giờ bị lên án công khai, là một chất độc hủy hoại khả năng hữu nghị giữa các quốc gia. Các tuyển tập thơ Ba Lan xuất bản các bài thơ của những người bạn quá cố của tôi là Wladyslaw Sebyla và Lech Piwowar, đồng thời ghi ngày mất của họ: 1940. Thật vô lý khi không thể viết ra họ đã chết như thế nào, mặc dù mọi người ở Ba Lan đều biết sự thật: họ đã chia sẻ những điều đó. số phận của hàng ngàn sĩ quan Ba Lan bị đồng phạm của Hitler tước vũ khí và giam giữ, và họ an nghỉ trong một ngôi mộ tập thể. Và chẳng phải các thế hệ trẻ phương Tây, nếu họ nghiên cứu lịch sử, sẽ nghe thấy khoảng 200.000 người bị giết vào năm 1944 tại Warsaw, một thành phố bị hai kẻ đồng phạm đó kết án tiêu diệt?

Hai nhà độc tài diệt chủng không còn nữa, nhưng ai biết được liệu họ có giành được chiến thắng bền vững hơn quân đội của họ hay không? Bất chấp Hiến chương Đại Tây Dương, nguyên tắc các quốc gia là đối tượng thương mại, nếu không phải là chip trong trò chơi bài hoặc xúc xắc, đã được xác nhận bằng việc phân chia Châu Âu thành hai khu vực. Sự vắng mặt của ba quốc gia vùng Baltic tại Liên hợp quốc là một lời nhắc nhở vĩnh viễn về di sản của hai nhà độc tài. Trước chiến tranh, những quốc gia này thuộc Hội Quốc Liên, nhưng họ đã biến mất khỏi bản đồ châu Âu do những điều khoản bí mật trong hiệp định năm 1939.

Tôi hy vọng bạn sẽ tha thứ cho việc tôi để lộ ký ức như một vết thương. Chủ đề này không phải là không liên quan đến suy ngẫm của tôi về từ “thực tế”, thường bị lạm dụng nhưng luôn đáng được trân trọng. Những lời phàn nàn của con người, những hiệp ước còn nguy hiểm hơn những gì chúng ta đọc trong Thucydides, hình dạng của một chiếc lá phong, bình minh và hoàng hôn trên đại dương, toàn bộ kết cấu của nguyên nhân và kết quả, cho dù chúng ta gọi nó là Tự nhiên hay Lịch sử, đều hướng tới, tôi tin vậy. , một cái khác, ẩn giấu, hiện thực, không thể xuyên thủng, mặc dù có sức hấp dẫn mạnh mẽ vốn là động lực trung tâm của mọi nghệ thuật và khoa học. Có những lúc đối với tôi, dường như tôi đã giải mã được ý nghĩa của những đau khổ xảy đến với các quốc gia thuộc “Châu Âu khác” và ý nghĩa đó là biến họ thành những người mang ký ức - vào thời điểm mà Châu Âu, không có tính từ, và Châu Mỹ sở hữu nó ngày càng ít đi theo từng thế hệ.

Có thể không có ký ức nào khác ngoài ký ức về những vết thương. Ít nhất chúng ta đã được dạy như vậy bởi Kinh Thánh, một cuốn sách về những hoạn nạn của dân Y-sơ-ra-ên. Cuốn sách đó trong một thời gian dài đã giúp các quốc gia châu Âu duy trì được cảm giác về tính liên tục—một từ không thể nhầm lẫn với thuật ngữ thời thượng, tính lịch sử.

Trong suốt ba mươi năm sống ở nước ngoài, tôi cảm thấy mình có nhiều đặc quyền hơn các đồng nghiệp phương Tây, dù là nhà văn hay giáo viên văn học, vì những sự kiện vừa mới xảy ra cũng như quá khứ lâu dài đã in vào tâm trí tôi một hình thức chính xác và được mô tả rõ ràng. Khán giả phương Tây được tiếp xúc với những bài thơ hoặc tiểu thuyết viết ở Ba Lan, Tiệp Khắc hay Hungary, hoặc với những bộ phim được sản xuất ở đó, có thể trực giác được một ý thức sắc bén tương tự, trong một cuộc đấu tranh liên tục chống lại những hạn chế do kiểm duyệt áp đặt. Do đó, trí nhớ là sức mạnh của chúng ta; nó bảo vệ chúng ta khỏi lời nói quấn chặt vào chính nó giống như cây thường xuân khi nó không tìm được chỗ dựa trên cây hoặc tường.

Cách đây vài phút, tôi đã bày tỏ mong muốn chấm dứt mâu thuẫn đối lập với nhu cầu khoảng cách của nhà thơ đối với tình đoàn kết với đồng loại. Chưa hết, nếu chúng ta coi chuyến bay trên Trái đất như một phép ẩn dụ cho thiên chức của nhà thơ, thì không khó để nhận thấy rằng có một loại mâu thuẫn nào đó được ẩn giấu, ngay cả trong những thời đại mà nhà thơ tương đối thoát khỏi cạm bẫy của lịch sử. Làm thế nào để ở trên và đồng thời nhìn thấy Trái đất đến từng chi tiết? Chưa hết, trong sự cân bằng bấp bênh của các mặt đối lập, một sự cân bằng nhất định có thể đạt được nhờ một khoảng cách do dòng thời gian đưa vào. “Thấy” không chỉ có nghĩa là có trước mắt. Nó cũng có thể có nghĩa là lưu giữ trong ký ức. “Nhìn và mô tả” cũng có thể có nghĩa là tái tạo lại trong trí tưởng tượng. Một khoảng cách đạt được nhờ bí ẩn của thời gian không được phép biến đổi các sự kiện, phong cảnh, hình dáng con người thành một mớ bóng tối ngày càng mờ nhạt. Ngược lại, nó có thể soi sáng chúng một cách trọn vẹn, để mọi sự kiện, mọi ngày tháng đều trở nên biểu cảm và tồn tại như một lời nhắc nhở vĩnh viễn về sự sa đọa và sự vĩ đại của con người. Những người còn sống nhận được sự ủy thác từ những người mãi mãi im lặng. Họ chỉ có thể hoàn thành nhiệm vụ của mình bằng cách cố gắng tái tạo lại mọi thứ một cách chính xác như cũ và bằng cách giành lấy quá khứ từ những hư cấu và truyền thuyết.

Vì vậy, cả hai—Trái đất nhìn từ trên cao trong hiện tại vĩnh cửu và Trái đất tồn tại trong thời gian phục hồi—có thể dùng làm chất liệu cho thơ ca.

IV

Tôi không muốn tạo ấn tượng rằng tâm trí tôi đang hướng về quá khứ, vì điều đó không đúng. Giống như tất cả những người cùng thời với tôi, tôi đã cảm nhận được sự tuyệt vọng, của sự diệt vong sắp xảy ra và tự trách mình vì đã khuất phục trước sự cám dỗ của chủ nghĩa hư vô. Tuy nhiên, ở mức độ sâu hơn, tôi tin rằng thơ của tôi vẫn tỉnh táo và trong thời kỳ đen tối thể hiện niềm khao khát Vương quốc Hòa bình và Công lý. Tên của người đã dạy tôi không tuyệt vọng nên được nhắc đến ở đây. Chúng ta nhận được những món quà không chỉ từ quê hương, sông hồ, truyền thống của nó mà còn từ con người, đặc biệt nếu chúng ta gặp được một cá tính mạnh mẽ khi còn trẻ. Tôi thật may mắn khi được người họ hàng Oscar Milosz, một người sống ẩn dật và có tầm nhìn xa trông rộng ở Paris, coi như một đứa con trai. Tại sao ông là một nhà thơ người Pháp có thể được làm sáng tỏ bằng câu chuyện phức tạp về một gia đình cũng như về một đất nước từng được mệnh danh là Đại công quốc Litva. Dù vậy, gần đây người ta có thể đọc trên báo chí Paris những lời tiếc nuối rằng nửa thế kỷ trước đó đã không trao giải thưởng quốc tế cao nhất cho một nhà thơ mang cùng họ với tôi.

Tôi đã học được nhiều điều từ anh ấy. Anh ấy đã cho tôi cái nhìn sâu sắc hơn về tôn giáo của Cựu Ước và Tân Ước, đồng thời khắc sâu nhu cầu về một hệ thống phân cấp nghiêm ngặt, khổ hạnh trong mọi vấn đề của tâm trí, bao gồm mọi thứ liên quan đến nghệ thuật, nơi mà anh ấy coi đó là một tội lỗi lớn. ngang hàng với hạng nhất. Tuy nhiên, về cơ bản, tôi lắng nghe ông như một nhà tiên tri yêu thương mọi người, như ông nói, “với tình yêu cũ đã cạn kiệt bởi sự thương hại, cô đơn và giận dữ” và vì lý do đó đã cố gắng đưa ra lời cảnh báo cho một thế giới điên rồ đang hướng tới một thảm họa. Tôi đã nghe nói rằng một thảm họa sắp xảy ra từ anh ấy, nhưng tôi cũng nghe từ anh ấy rằng trận đại hỏa hoạn mà anh ấy dự đoán sẽ chỉ là một phần của một vở kịch lớn hơn sẽ được diễn đến cuối cùng.

Ông nhìn thấy những nguyên nhân sâu xa hơn theo một chiều hướng sai lầm mà khoa học đã thực hiện vào thế kỷ 18, một chiều hướng gây ra những hiệu ứng lở đất. Không khác gì William Blake trước ông, ông đã công bố một Thời đại Mới, một thời kỳ Phục hưng thứ hai của trí tưởng tượng hiện đang bị ô nhiễm bởi một loại kiến thức khoa học nhất định, nhưng, như ông tin, không phải bởi tất cả kiến thức khoa học, ít nhất là bởi khoa học sẽ được khám phá. của những người đàn ông tương lai. Và việc tôi hiểu dự đoán của anh ấy theo nghĩa đen ở mức độ nào không quan trọng: chỉ cần định hướng chung là đủ.

Oscar Milosz, giống như William Blake, lấy cảm hứng từ các bài viết của Emanuel Thụy Điển, một nhà khoa học sớm hơn bất kỳ ai khác đã nhìn thấy trước sự thất bại của con người, ẩn giấu trong mô hình vũ trụ Newton. Khi, nhờ người họ hàng của mình, tôi trở thành một độc giả chăm chú của Thụy Điển, mà không phiên dịch ông ấy, sự thật là như thường lệ trong thời kỳ Lãng mạn, tôi đã không tưởng tượng mình sẽ đến thăm đất nước của ông ấy lần đầu tiên vào một dịp như thế này. hiện tại một.

Thế kỷ của chúng ta sắp kết thúc, và phần lớn là do những ảnh hưởng đó mà tôi không dám nguyền rủa nó, vì đó cũng là một thế kỷ của niềm tin và hy vọng. Một sự biến đổi sâu sắc mà chúng ta khó nhận thức được, bởi vì chúng ta là một phần của nó, đã và đang diễn ra, thỉnh thoảng lộ ra dưới những hiện tượng gây ngạc nhiên chung. Sự biến đổi đó phải diễn ra, và ở đây tôi dùng lời của Oscar Milosz, với “bí mật sâu sắc nhất của quần chúng lao động cực nhọc, sống động, sôi động và dày vò hơn bao giờ hết”. Bí mật của họ, một nhu cầu không được công khai về những giá trị đích thực, không tìm được ngôn ngữ để diễn đạt, và ở đây không chỉ giới truyền thông đại chúng mà cả giới trí thức cũng phải gánh một trách nhiệm nặng nề.

Nhưng sự biến đổi vẫn đang diễn ra, bất chấp những dự đoán ngắn hạn, và có khả năng là bất chấp mọi nỗi kinh hoàng và nguy hiểm, thời đại của chúng ta sẽ được đánh giá là một giai đoạn khó khăn cần thiết trước khi nhân loại tiến tới một nhận thức mới. Sau đó, một hệ thống phân cấp thành tích mới sẽ xuất hiện, và tôi tin chắc rằng Simone Weil và Oscar Milosz, những nhà văn mà tôi đã ngoan ngoãn học ở trường, sẽ nhận được phần thưởng xứng đáng. Tôi cảm thấy chúng ta nên công khai thú nhận sự gắn bó của mình với một số cái tên nhất định bởi vì theo cách đó, chúng ta xác định quan điểm của mình một cách mạnh mẽ hơn là bằng cách phát âm tên của những người mà chúng ta muốn nói không một cách bạo lực. Tôi hy vọng rằng trong bài giảng này, mặc dù tôi có suy nghĩ lan man, vốn là một tật xấu nghề nghiệp của các nhà thơ, nhưng cái có và cái không của tôi vẫn được nêu rõ ràng, ít nhất là đối với sự lựa chọn nối tiếp. Bởi vì tất cả chúng ta đang ở đây, cả người nói lẫn các bạn, những người lắng nghe, đều không hơn gì những mối liên kết giữa quá khứ và tương lai.