Lolita


We never grow up - only older, then old-
Chúng ta chẳng bao giờ trưởng thành, nhưng cứ thêm tuổi mãi ra, già mãi ra, rồi già.
In one of Nabokov's works - this is another of my lost trouvailles - a character tells of someone losing something, a ring, I think it was, in a rock pool somewhere on the Riviera and returning a year later to the day and finding it again in exactly the spot where it was lost, but that kind of thing only happens in the Russian enchanter's magical version of our sullenly acquisitive world.
Trong 1 trong những tác phẩm của Nabokov - thì cũng lại là 1 trong những mất đi tìm lại được của tớ - một nhân vật kể về 1 tay nào đó, đánh mất một cái gì đó - một cái nhẫn. Hình như tại một cái ao, bên dưới 1 hòn đá, ở một nơi nào đó, ở Riviera, và một năm sau trở lại, vào ngày đó, và kiếm lại được cái nhẫn đúng tại nơi đã mất, nhưng cái thứ này chỉ xẩy ra trong 1 ấn bản thần tiên của một tay phù thuỷ Nga....
Ui chao, đúng là cái tình cảnh của GCC:
Như người xưa đánh rớt cây gươm xuống lòng sông, bèn ghi dấu nơi mạn thuyền, chàng trở lại chốn xưa, tìm vết giầy trên lớp bụi thời gian, và tiếng cười của nàng vẫn còn văng vẳng đâu đây!
Ôi chao, giờ đọc lại vưỡn còn bùi ngùi!
Nhưng tại làm sao mà em ngộ ra rằng thì là, GCC chẳng bao giờ trưởng thành, cứ yêu mãi 1 đứa con nít... là nàng, từ đời thuở nào?
Hà, hà!
Lolita vs BHD
Quái thật, không lẽ lúc nào Gấu cũng bị cuộc chiến nó hành, chỉ trừ những lúc nghĩ đến một BHD, hay một cô bạn, hay một cô học trò?
To have seen nothing or almost nothing except the face of a girl from Buenos Aires, a face that doesn't want you to remember.
Borges: Labyrinths Epilogue
Chẳng thèm nhìn ai, ngoại trừ khuôn mặt BHD, và cô nói, ta cấm mi không được nhớ ta. (1)

Hà, hà!
Một tác phẩm văn học lớn luôn gây những cách đọc đập lộn lẫn nhau; nó là cái hộp Pandora, trong đó, mỗi độc giả khám phá ra những nghĩa, những ngụ ý, sắc thái, và ngay cả những câu chuyện khác nhau. Lolita hớp hồn những độc giả phiến diện nhất, cùng lúc, làm mê mẩn những độc giả khó tính nhất, qua cơn lũ của những ý tưởng, ám dụ, ẩn ý, và tính phong nhã, sành điệu của văn phong; những độc giả khó tính, đòi sự tuyệt đối của cái đọc, những kẻ đến với cuốn sách với cái hất hàm, nè, liệu mi có làm nổi 1 việc làm thật dễ dàng đối với mi, nếu là một tuyệt tác: Hãy làm cho ta kinh ngạc!, như 1 anh chàng trẻ tuổi đã đòi hỏi ở tác phẩm của Cocteau.
Varga Llosa

Nhưng chỉ đến sau 1958, khi ấn bản ỡ Mẽo ra lò, cùng với cỡ trên chục ấn bản khác, trên toàn thế giới, thì cánh bướm của em nhí Lô mới tỏa rộng ôm choàng lên quá cả con số những độc giả của cuốn sách. Trong khoảng một thời gian ngắn, cái từ mới “Lolita”, vẫn như 1 cánh bướm [hai mới đúng chứ nhỉ], mở ra một khái niệm mới: người đàn bà-con nít, được giải phóng mà không cần nhận ra, một biểu tượng vô thức của cuộc cách mạng đã xẩy ra trong xã hội đương thời. Tới một chừng mực nào đó, thì Lolita chính là cái mốc lịch sử đó, cái cột cây số đó, milestone, và là một trong những nguyên nhân của một thời đại dễ dãi, khoan dung cho cái bướm, thằng cu, con hĩm, sexual tolerance, thách đố, coi như pha, những cấm kỵ, của tầng lớp thanh thiếu niên tại Mẽo, và Tây Âu, và trào lưu này lên đến đỉnh cao vào thập niên 1960.
Nàng “nymphet” không ra đời với nhân vật của Nabokov. Nàng có, hẳn nhiên, chẳng chút nghi ngờ, ở trong những giấc mơ của những tên “dâm loàn, đồi bại” [chữ của TTT, trong Một Chủ Nhật Khác, đúng ra, chữ của bà vợ Trung Uý Kiệt, chửi...  Cô Hiền, người đàn bà chỉ có thể làm tình nhân, không thể làm vợ], và ở trong sự mù lòa và những xao xuyến run rẩy của những cô gái ngây thơ, và sự thay đổi khí hậu đang bắt đầu đem đến cho nó sự tin cậy. Nhưng, nhờ cuốn tiểu thuyết, nó mang một cái dáng riêng, rũ khỏi sự hiện hữu giấu diếm nóng nẩy, bồn chồn của nó, và thâu đoạt chùm chìa khoá của thành phố. Điều lạ thường, là, cuốn tiểu thuyết của Nabokov đã gây ra cơn cuồng phong, địa chấn, ồn ào, náo nhiệt đó, thấm vào, ảnh hưởng tới, cách cư xử, thái độ, sự nhạy cảm của hàng triệu triệu con người, và trở thành một phần của huyền thoại học hiện đại.
Bởi vì thật khó mà tưởng tượng, một ông nhà văn Nga, lưu vong, chuyên mê bướm [bướm thiệt nhe], như là Nabokov, một nhà văn trong số những nhà văn của thế kỷ, chẳng bao giờ thèm để ý đến những vấn nạn, những giải pháp phổ thông, đương thời, lại tạo ra cơn địa chấn đó, một nhà văn đếch thèm để ý đến, ngay cả cái gọi là thực tại: thực tại là cái chó gì, như ông ta viết, nếu nó không được đặt ở trong mấy cái ngoặc kép.
Vargas Llosa
Kỷ niệm, kỷ niệm
Nghe tiếng mưa khi mưa hãy còn xiêu xiêu ngoài sông, rồi mưa băng qua bờ lá có căn chòi hoang ở phía Nam cồn, ào vào bãi đất xơ rơ những thân lau sậy cháy, giờ thì mưa đã dội trên mái nhà, trượt theo những đuôi lá mục mưa thả mình vào đất. Khe vách rách rã chẻ mỏng những ngọn gió ướt, chém ngọt qua người, lạnh rởn từng lỗ chân lông.
Nguyễn Ngọc Tư: Khói trời lộng lẫy 
Câu văn mở ra, [khởi đầu là lời], mới lộng lẫy làm sao!
Bất giác nhớ đến câu văn mở ra đời văn của Gấu:
Villa trông ra biển
Của Camus:
Bữa nay mẹ tôi mất.
*
Gấu viết “Những con dã tràng”, khi còn thằng em, tại căn nhà ở trong một con hẻm, đường Nguyễn Huỳnh Đức, Phú Nhuận.
Lấy một tờ giấy trắng, viết, “Villa trông ra biển”, tắc tị, vò ném xuống gầm giường, lấy tờ khác, viết tiếp, tắc tị vò, viết, vò viết… chừng ngàn lần, có thể nói như vậy!
Thế rồi, một bữa, nó bật ra, tiếp:
Villa trông ra biển. Tường phía trước thấp. Gió từ biển tới, vượt khoảng vườn nhỏ, mang những chiếc lá vàng trải lên thềm nhà. Con đường nhựa đen đúi, lầm lì chạy mải tới cuối thành phố. Bên kia con đường, là bãi biển, cát trắng và nóng. Xa hơn, về phía trái, nơi bắt đầu con đường, con sông nhỏ đổ nước ra biển làm đỏ lờ đờ một vùng. Xa hơn nữa, cuối tầm nhìn, một ngọn núi nằm trơ trọi, hình dáng nặng nề, thô kệch. Buổi tối, những người dân thường đốt rừng làm rẫy, xa trông, như một con rắn đỏ lập lòe.
Một chiếc xe ngựa đậu dưới bóng cây lớn ở trước cổng ra vào.
Hai dẫy nhà nhỏ chạy dài ra vườn sau. Phòng H. ở cuối một dẫy.
Những cây phi lao đứng im ở ngoài vườn.

Những con dã tràng

Tất nhiên, cũng trần ai khoai củ, mới rặn ra được mẩu trên. Gấu nhớ là, khi viết đến những hàng phi lao đứng im ở ngoài vườn, là, kể như xong!
Một bữa, thằng em bò xuống gầm giường, lôi ra cả một núi, những tờ giấy vò lại, biểu ông anh, tại sao anh không lấy bất cứ một tờ nào, trong số này, viết tiếp, mà cứ phải lập đi lập lại câu “Villa trông ra biển”, đến cả ngàn lần như vậy?
Bây giờ Gấu hiểu được.
Mỗi lần viết, là mỗi lần mò mẫm cái mối nối tiếp theo, mỗi lần viết là tưởng tượng ra trước mắt cái bãi biển Nha Trang, và sau cùng, bức tường thấp hiện ra, nối kết cái villa với bãi biển phía trước.
Nhưng chỉ đến sau 1958, khi ấn bản ỡ Mẽo ra lò, cùng với cỡ trên chục ấn bản khác, trên toàn thế giới, thì cánh bướm của em nhí Lô mới tỏa rộng ôm choàng lên quá cả con số những độc giả của cuốn sách. Trong khoảng một thời gian ngắn, cái từ mới “Lolita”, vẫn như 1 cánh bướm [hai mới đúng chứ nhỉ], mở ra một khái niệm mới: người đàn bà-con nít, được giải phóng mà không cần nhận ra, một biểu tượng vô thức của cuộc cách mạng đã xẩy ra trong xã hội đương thời. Tới một chừng mực nào đó, thì Lolita chính là cái mốc lịch sử đó, cái cột cây số đó, milestone, và là một trong những nguyên nhân của một thời đại dễ dãi, khoan dung cho cái bướm, thằng cu, con hĩm, sexual tolerance, thách đố, coi như pha, những cấm kỵ, của tầng lớp thanh thiếu niên tại Mẽo, và Tây Âu, và trào lưu này lên đến đỉnh cao vào thập niên 1960.
Nàng “nymphet” không ra đời với nhân vật của Nabokov. Nàng có, hẳn nhiên, chẳng chút nghi ngờ, ở trong những giấc mơ của những tên “dâm loàn, đồi bại” [chữ của TTT, trong Một Chủ Nhật Khác, đúng ra, chữ của bà vợ Trung Uý Kiệt, chửi...  Cô Hiền, người đàn bà chỉ có thể làm tình nhân, không thể làm vợ], và ở trong sự mù lòa và những xao xuyến run rẩy của những cô gái ngây thơ, và sự thay đổi khí hậu đang bắt đầu đem đến cho nó sự tin cậy. Nhưng, nhờ cuốn tiểu thuyết, nó mang một cái dáng riêng, rũ khỏi sự hiện hữu giấu diếm nóng nẩy, bồn chồn của nó, và thâu đoạt chùm chìa khoá của thành phố. Điều lạ thường, là, cuốn tiểu thuyết của Nabokov đã gây ra cơn cuồng phong, địa chấn, ồn ào, náo nhiệt đó, thấm vào, ảnh hưởng tới, cách cư xử, thái độ, sự nhạy cảm của hàng triệu triệu con người, và trở thành một phần của huyền thoại học hiện đại.
Bởi vì thật khó mà tưởng tượng, một ông nhà văn Nga, lưu vong, chuyên mê bướm [bướm thiệt nhe], như là Nabokov, một nhà văn trong số những nhà văn của thế kỷ, chẳng bao giờ thèm để ý đến những vấn nạn, những giải pháp phổ thông, đương thời, lại tạo ra cơn địa chấn đó, một nhà văn đếch thèm để ý đến, ngay cả cái gọi là thực tại: thực tại là cái chó gì, như ông ta viết, nếu nó không được đặt ở trong mấy cái ngoặc kép.
Vargas Llosa
Quelle a été pour vous l’importance de l’exile de la Russie?
[BBC-2 1968]
Cái sự lưu vong, rời xa nước Nga, quan trọng như thế nào đối với ông?
Nabokov:
Loại nghệ sĩ luôn lưu vong, toujours en exile, cho dù đếch bao giờ rời khỏi tòa lâu đài tổ tiên [le chateau ancestral], hay là xó bếp nhà mình, là rất thân quen đối với tôi, về mặt tiểu sử; nói 1 cách cụ thể, lưu vong đối với 1 nghệ sĩ chỉ có nghĩa, tác phẩm của người đó bị cấm đoán. Tất cả những tác phẩm của tôi thì đều bị VC Nga cấm. Thiệt hại cho nước Nga, không phải cho tôi.

Ông phán, những cuốn tiểu thuyết của ông, đếch có tham vọng xã hội, prétention sociale, cũng đếch có thông điệp đạo đức. Vậy thì phận sự, fonction, của chúng, đặc biệt là của tiểu thuyết, nói chung, là gì?
Một trong những phận sự của những cuốn tiểu thuyết của tôi là chứng minh, cái gọi là tiểu thuyết nói chung, en géneral, đếch có. Cuốn sách mà tôi viết là 1 vụ việc, có tính chủ quan, và đặc biệt, une affaire subjective et particulière. Khi tôi soạn, [composer] những bài viết, textes, thì mục đích độc nhất, có tính khách quan, là soạn chúng. Tôi làm việc lâu dài, cực khổ với những từ ngữ, cho đến khi có được được một sở hữu trọn vẹn, và một niềm vui đầy đủ. Nếu 1 độc giả cũng muốn cực khổ như tôi, tốt thôi. Nghệ thuật khó lắm. Thứ nghệ thuật dễ dãi, người ta thấy nó ở trong những hội sách hiện đại [triển lãm hiện đại, Nabokov], hay trong cái trò graffiti, [vẽ nhăng nhít lên tường]

Nhờ Lolita, Nabokov trở nên giầu và nổi tiếng, nhưng xì căng đan chung quanh việc in ấn tạo hiểu lầm, và nó dính liền với cuốn sách, cho đến tận ngày hôm nay, khi cô bé, nàng nymphet xinh đẹp, đã được “bốn bó”, và có lẽ đã đến lúc chúng ta tìm ra một nơi chốn mà nàng thuộc về, như là một trong những sáng tạo văn học huyền ảo nhất, vi tế nhất, và cũng đa dạng nhất của thời của chúng ta.
Nhưng nói như thế, thì đừng nên quên, rằng, Lolita còn là một cuốn sách khiêu khích nhất.
Và, những độc giả lần đầu đọc nó, chỉ nhìn thấy những phần khiêu khích, mà không thấy những phần tinh tế, huyền ảo – và thường là họ chỉ đọc như vậy – cho thấy, khó khăn làm sao, đối với một tác phẩm có giá trị văn học, thứ thiệt, thứ uyên nguyên, muốn tới với độc giả, và được họ đón nhận.
Vargas Llosa
Độc giả Tây Phương, mà đã vậy, thì làm sao độc giả Mít đọc Lolita?
Khi VC cho phép xb Lolita, thì không phải vì nó là dâm thư hay không dâm thư, hiếp con nít hay không hiếp con nít, mà vì nó làm cho dân Mít đỡ chĩa mũi dùi vào dân chủ, và chửi chúng.
Đọc sex quên chửi.
Có 1 anh nhà văn VC tự hỏi, liệu Lolita, bản tiếng Việt, sẽ gây cơn địa chấn, cuồng phong, và nếu không, thì chỉ trách độc giả Mít ngu đần, GCC quả quyết, không, nhưng xã hội Mít sẽ có thêm rất nhiều tên hiếp con nít, như tên khốn LQD, và chúng sẽ biến Hà Nội, thí dụ, thành Giáo Đường Của Cái Ác, chữ của Vargas Llosa, khi đọc Sanctuaire của Faulkner.
Bốn nhà xb Mẽo từ chối bản thảo, trước khi Nabokov đưa nó cho Maurice Girodias, thuộc Olympia Press, một nhà xb ở Paris, chuyên in sách tiếng Anh, và nổi tiếng vì ra tòa nhiều lần và sách bị càn quét, tịch thu cũng nhiều lần, vì bị coi là dâm thư, và bất nhã [nam]. Bản catalogue những sách xb của nhà bất nhã [nam] này thì gồm hầm bà làng những thứ khiêu dâm rẻ tiền, và những tác phẩm xịn ơi là xịn của những nghệ sĩ thứ thiệt, như Henry Miller, William Burroughs và J. P. Donleavy. Cuốn tiểu thuyết ra lò năm 1955, và bị Bộ Trưởng Nội An Pháp cấm, nhưng cấm thì cấm, nó được luân lưu rộng rãi – Graham Greene bèn đi một đường thật đẹp trước đông đảo quần chúng, phán, đây là cuốn sách đẹp nhất trong năm. Và cuốn sách tạo ra 1 vòng hào quang vây quanh nó: Được ban cho cái nick, một cuốn sách chết tiệt, đọa đầy, trời hành, một cuốn sách DM [a maudit label]. Nó thực sự chưa bao giờ tìm cách để chạy thoát thương hiệu bảnh ơi là bảnh này, và tới 1 chừng mực nào đó, nó thật xứng đáng [Ui chao, lại nhớ đến cái nick tên sa đích văn nghệ mà nhà thơ NS ban cho Gấu: tới 1 chừng mực nào đó, Gấu thật xứng đáng!], nhưng không phải theo cái kiểu mà chúng ta thường hiểu từ [maudit] này.
Vargas Llosa
GCC càng đọc, càng thấm lý do, tại làm sao ôm Lolita, khi bỏ chạy Sài Gòn!
The Paris Review, 1967
Tình cảm của ông, về mặt vô đạo đức, đối với những liên hệ giữa Humbert Humbert và Lolita thì rất mạnh. Tuy nhiên, đây là chuyện thường ngày ở.. Hoa Lệ Ước, và ở Nữu Ước, giữa những đấng ngoài bốn bó và mấy em mi nhon chỉ nhỉnh hơn Lolita tí ti. Họ lấy nhau là thường, và chẳng ai thắc mắc, nhiều khi còn cầu chúc trăm năm hạnh phúc…
Nabokov:
Không, đâu phải tình cảm của tôi, mà của xừ luý, xừ Humbert Humbert, về những liên hệ giữa xừ lúy với Lolita. Xừ lúy đau khổ, không phải tôi. Tôi đếch thèm để ý đến vấn đề đạo đức của đám trâu già gặm cỏ non, vả chăng, những cỏ non như thế chẳng mắc mớ gì tới Lolita. HH yêu những cô bé, les “filletes” – không giản dị, những thiếu nữ, les “jeunes filles”. Những ‘nymphettes’ là những cô gái-trẻ con, filles-enfants, không phải những "starlettes", hay những “sex kittens”. Lolita 12 tuổi, không phải 18. Bạn còn nhớ, khi cô 14, HH đã gọi cô là “người tình già”.
Câu trên, Gấu dịch theo bản tiếng Tây. Đọc lại nguyên văn, bản tiếng Anh, có khác.
Cảm quan của ông về vấn đề vô đạo đức, trong quan hệ giữa HH và Lolita thì rất mạnh. Ở…
Nabokov: Không, không phải cảm quan của tôi, my sense… ; đó là cảm quan của HH. Ông ta cares. Tôi không [He cares, I do not]… Lolita 12 tuổi, không phải 18, khi HH gặp cô. Có thể bạn còn nhớ, khi cô 14, ông ta nhắc tới cô như là một người tình già của mình, his "aging mistress."
*
Mi đâu có yêu thương gì ta. Mi thương một con bé con 11 tuổi....
Ui chao, làm sao mà BHD hiểu ra những điều đó?
Hiểu ra khi nào?

Khi 11 tuổi, khi trả lời lời tỏ tình của Gấu, lần thứ nhất, khi hẹn ở ngã tư Lê Văn Duyệt, Phan Đình Phùng, khi chưa có tượng Thích Quảng Đức, vào đúng lúc đèn đường thay đổi, và Gấu nhìn rõ hình bóng khủng khiếp của Gấu trong mắt, ở trên làn da của cô bé, bập bùng theo ánh đèn vàng đỏ xanh, xanh vàng đỏ...

Khi viết lá thư tình đầu tiên, lóc cóc đi bộ từ ngã Sáu Sài Gòn, tới building số 5 Phan Đình Phùng, tính lên cầu thang máy, tình cờ gặp ông cảnh sát già, làm an ninh chìm cho Đài, bèn đưa cho ông ta nhờ trao giùm, bức thư mà cô Nga, nữ điện thoại viên đọc, và phán, cái cô này không yêu thương cậu đâu, dựa vào, chỉ một đoạn sau đây:
Thứ tình yêu đầy passion mà anh có đó, em không có…

Khi trả lời Gấu ở cổng trường Đại Học Khoa Học?
Tôi bắt kịp nàng, và hỏi, nàng còn yêu tôi hay là không. Nàng lắc đầu. Tôi bảo nàng nói. Nàng nói. Nàng nói thêm, nàng chưa hiểu tình yêu là gì. Tôi mệt và giận, muốn đánh nàng, bất chợt, tôi nhìn thấy tôi, trong tấm kiếng chiếc xe hơi đậu kế bên đường: đầu tóc rũ rượi, thở hổn hển, cánh tay trái lòng khòng, nước mưa rỏ trên khuôn mặt hốc hác, tôi đột nhiên nhận ra khuôn mặt thảm hại của tình yêu, tôi đột nhiên có cảm tưởng đã sống hết đời tôi, đã sống hết mối tình. Tôi bảo nàng đi về, tôi bảo tôi đi về. Tôi hiểu rằng tình yêu của tôi đối với nàng đã hết.
Ông chưa từng trở lại Nga?
Tôi chưa từng trở về lại nước Nga, bởi vì một lý do đơn giản là tất cả nước Nga mà tôi cần thì chưa từng rời bỏ tôi, dù chỉ một khoảnh khắc: văn chương, tiếng nói, la langue, và tuổi thơ Nga của chính tôi. Tôi sẽ chẳng bao giờ trở về, tôi không bao giờ đầu hàng. Vả chăng, cái bóng thô kệch gớm ghiếc của chế độ nhà nước cớm, État policier, chắc chắn là không tan biến, trước khi tôi ngỏm. Tôi không tin là người ta biết đến những cuốn sách của tôi, ở đó, nếu có, thì ở trong tay một vài tên mà VC xứ Mít gọi là "cớm văn hóa", nhưng đừng quên điều này, nước Nga đã khủng khiếp trở thành 1 xứ sở miệt vườn trong vòng 40 năm nay, chưa nói cái chuyện, ở đó, người ta đọc, người ta nghĩ, [đúng] cái điều mà người ta đọc và suy tưởng. Mẽo là cái xứ mà tôi cảm thấy hạnh phúc hơn hết thẩy các xứ sở khác. Ở Mỹ, tôi kiếm thấy những độc giả bảnh, meilleux, của tôi, những tinh thần, esprits, cận kề tôi, Trí thức mà nói, tôi cảm thấy ở nhà của mình, khi ở Mẽo. Đó là bếp lửa, foyer, thứ nhì của tôi, theo đúng nghĩa của từ này.
Nabokov trả lời BBC Télévision, 1962.
[GCC trích trong Bạo Miệng, Partis pris, (Strong Opinions)]
Hình như Nabokov tiên tri ra được cái xứ Mít sẽ có ngày dịch Lolita, nên đã chửi trước!
Lolita made Nabokov rich and famous, but the scandal surrounding its publication created a misunderstanding that is still with us today.
Now that the beautiful nymphet is approaching, horror of horrors, forty, it is time to locate her where she belongs, as one of the most subtle and complex literary creations of our time.
Vargas Llosa
Nhân Lolita tiếng Việt ra mắt, TV sẽ chuyển ngữ bài viết của Vargas Llosa về cuốn này. Bài viết Jan, 1987, khi em nhí tới tuổi 40, horror of horrors, khủng khiếp của những khủng khiếp!
*
Bức hình, do cô bạn, từ phía trong nhà, chụp, những ngày trước Mậu Thân.
Lần đầu nhìn, NKL [anh bạn học từ thời trung học] gật gù, thằng cha nào mà đẹp trai thế?
Nhà cô bạn lúc này đã dời vô Chợ Lớn. Căn nhà cũ, khu chung cư Nguyễn Thiện Thuật, tuy không bị thiêu rụi trong biến cố Mậu Thân nhưng cũng không còn có thể ở được. Phần hồn của nó đã chết theo cả khu, còn chút nào cô gái đem theo cùng với cô về cuộc đời mới, một buổi tối làm như tình cờ ghé qua, thấy tất cả đều lạ mặt.
Trẻ mãi không Dzà!
Tks
NQT
9/6/2010
Istanbul tiếng Việt có bià đẹp quá, hơn cả bản tiếng Anh.
Trong "Other Colors..." tác giả có viết về Seagull Hải Âu, quạnh quẽ, và ngước nhìn mặt trời khi chết...
Chúc GNV luôn bình an, vui khoẻ.
Tks. Take care. NQT
Có thể nói, khi về già, nhìn lại, sau khi đã trở lại xứ Bắc Kít, và biết về cái chết của Cô Hồng Con, cô con gái địa chủ bị Cái Ác Bắc Kít, qua miền đất mà nó nhập thân, làm thịt, thì, khi bỏ chạy Sài Gòn, GCC vội vã quơ theo cuốn Lolita, ấy là vì cố mang theo quê hương Bắc Kít ngày nào, qua hình ảnh tiền thân của… BHD.
*
Nhân tiện scan và post ở đây, bài viết của Vargas Llosa, về cô bé con, làm nhức nhối con chim, bất cứ một tên đàn ông nào có tí máu văn nghệ.
Cái chuyện Lolita được xb ở Việt Nam, và cái câu phán của Dương Tường, đại khái, Mẽo như vậy mà không cởi mở bằng xứ Mít, có cái chi thật là tiếu lâm.
Và hơn thế nữa, ngu đần.
Khi VC cho phép xb Lolita, thì không phải vì nó là dâm thư hay không dâm thư, hiếp con nít hay không hiếp con nít, mà vì nó làm cho dân Mít đỡ chĩa mũi dùi vào dân chủ, và chửi chúng.
Đọc sex quên chửi.
Có 1 anh nhà văn VC tự hỏi, liệu Lolita, bản tiếng Việt, sẽ gây cơn địa chấn, GCC quả quyết, không, nhưng xã hội Mít sẽ có thêm rất nhiều tên hiếp con nít, như tên khốn LQD, và chúng sẽ biến Hà Nội, thí dụ, thành Giáo Đường Của Cái Ác, chữ của Vargas Llosa, khi đọc Sanctuaire của Faulkner.
Trong một bài viết ở phía sau tác phẩm, Nabokov kể lại, phút hạnh ngộ giữa ông và cô bé kiều diễm, thời gian ông bị những cơn đau đầu thường trực hành hạ.
NQT: Lần Cuối Sài Gòn
Không phải bị đau đầu, mà là đau dây thần kinh vùng xương sườn (intercostal neuralgia: liên quan đến một thứ hay được gọi là "ribs" :d), hồi đó là cuối 1939, đầu 1940, khi Nabokov còn ở Paris.
Blog NL
Cái sự lầm lẫn, “cái nhói ở nơi con chim”, ở "hai hòn bi", thành “cơn đau đầu” của GCC, mãi sau này thì Gấu hiểu ra, nó liên quan tới một nhận định của Todorov về hồi nhớ, GCC đọc qua Cynthia Ozick khi bà viết về Anne Frank, đại khái như vầy:
Con người chỉ nhớ, sao có lợi cho hiện tại. Sao cho tiếp tục sống [sót], một cách thoải mái.

Làm sao mà nhớ đến BHD mà lại cảm thấy đau nhói ở nơi con chim cho được?
Thành thử, ngay khi đọc bài viết, là GCC dã đọc sai, đọc lầm 1 cách cố tình rồi!
Đó cũng là lý do, tại làm sao GCC, tuy mang theo Lolita khi bỏ chạy Sài Gòn, nhưng lại không thể nào đồng nhất BHD -như là hình ảnh của 1 miền đất đã từng bỏ chạy, cái nhà tù giam giữ thời thơ ấu - với 1 em Lolita mà tiền thân của em, là cái em xém bị HH làm thịt ở bãi biển, dưới sự chứng kiến của cặp mắt kiếng màu của 1 du khách bỏ quên trên cát, và cuộc làm thịt không thành, vì 1 con người tiền sử từ dưới biển xuất hiện, với bộ râu rậm như của Dos!
Nabokov quả đúng là 1 nhà văn, một đại văn hào, nhưng nhà văn nhớn này có 1 khiếm khuyết trầm trọng, là không hề biết đến nỗi đau của đồng loại. Ông cũng là 1 thứ nhà văn "dễ dãi và sung sướng", như nhà thơ NS của Mít chúng ta. Nghe nói NS thù VC vì VC làm thịt mất ngôi trường vĩ đại của ông ở Sài Gòn, y hệt Nabokov than thở bao nhiêu của cải gia đình đành bỏ lại cho VC Nga.
Nabokov than, nếu không có cuộc cách mạng vô sản của đám VC Nga, thì ông vẫn ở Nga, vẫn mê săn bắt bướm, và chẳng bao giờ viết văn hết.
Lời than thở này đúng là phút nói thật của ông
Chính là do khiếm khuyết này mà ông không làm sao đọc nổi Tội Ác và Trừng Phạt của  Dos, Don Quixote của Cervantes. Ông còn không biết đến cái phần u tối ở nơi con người, thành ra không làm sao chịu nổi cái xen tả cuộc gặp gỡ giữa 1 con điếm, 1 anh sinh viên nghèo mơ giết người để cải tạo xã hội, và Thánh Kinh ở trong Tội Ác.
Cái cô Thanh trong Bếp Lửa của TTT có thể ảnh hưởng từ Sonia của Dos.
TV post ở đây, đoạn Nabokov lèm bèm về Tội Ác và Hình Phạt trong Littérarures/2 của ông.
Tội Ác và Hình Phạt
Crime et Chatiment

(1866)
C'est à cause de ce suspense, de ces sous-entendus, que les écoliers et les écolières russes lisaient avec avidité Dostoievski, au même titre que Fenimore Cooper, Victor Hugo, Dickens et Tourgueniev. Je devais avoir douze ans lorsque j'ai lu Crime et Chatiment pour la première fois, il y a quarante-cinq ans. Je trouvai ce livre remarquablement puissant et captivant. Je le relus lorsque j'avais dix-neuf ans et que la Russie était plongée dans l'horreur de la guerre civile. II me parut alors interminable, terriblement sentimental et mal écrit, Je le relus à vingt-huit ans, parce que j'analysais Dostoievski dans un de mes ouvrages. Je le relus encore quand j'inscrivis Dostoievski au programme de mes cours universitaires. Mais ce n'est que tout récemment que j'ai compris ce qui clochait véritablement dans ce livre.
Do cái tính giật gân nghẹt thở, và những hiểu ngầm, nghe một nửa nói một nửa, ngụ ý, mà những cô cậu học sinh Nga đọc ngấu nghiến Dos, cũng 1 điệu như với những tác giả như Fenimore Cooper, Victor Hugo, Dickens và Tourgueniev. Tôi lúc đó ắt hẳn 12 tuổi, khi đọc Tội Ác lần đầu, cách đây 45 năm, và cảm thấy cuốn sách mãnh liệt, cuốn hút. Tôi đọc lại nó, vào lúc 19 tuổi, khi nước Nga ngập chìm trong ghê rợn của cuộc nội chiến. Khi đó, tôi thấy cuốn sách dài lê thê, vãi linh hồn, vãi cả nước mắt, nước mũi, và nước gì gì đó, và viết dở như hạch. Tôi đọc lại nó vào lúc 28 tuổi, bởi vì tôi nghiên cứu Dos trong 1 trong những tác phẩm của tôi. Tôi đọc lại nữa khi đưa Dos vô chương trình của những cours giảng dậy của tôi ở đại học. Nhưng, chỉ mới đây tôi thì tôi mới sửng sốt đến ngớ người, khi nhìn ra bộ mặt thật của nó: Có 1 cái gì đó thật là cà chớn [khập khễnh, què quặt], ở trong cuốn sách.
Với Nabokov, hình bóng của cô bé Lolita lần đầu tiên xuất hiện, như thế, là khi ông cũng đã có tuổi, và nó làm nhức dây thần kinh vùng sương sườn, khác hẳn GCC, khi gặp BHD, và miền đất đã mất, lost domain, xuất hiện.
Nhưng phải đến khi trở lại Đất Bắc, khi nghe kể về cái chết thê lương của Cô Hồng Con, cô con gái 1 địa chủ, bị cả một vùng đất bỏ chết đói, thì GCC mới cảm nhận ra được rằng, trong BHD còn có bóng dáng của Cô Hồng Con này. Cô Hồng Con là tiền thân của BHD.
Còn cái vụ nhức nhối con chim, như của Nabokov, GCC cũng đã kinh qua, khi về già, rất nhiều lần, khi chợt nhớ lại, một lần nào đó, để xổng con mồi….
Hà, hà!

Comments

Popular posts from this blog

Nguyễn Ngọc Tư

30.4.2015

Raymond Chandler by Oates