Robert Lowell: Imitations

Introduction 

This book is partly self-sufficient and separate from its .sources, and should be first read as a sequence, one voice running through many personalities, contrasts and repetitions. I have hoped somehow for a whole, to make a single volume, a small anthology of European poetry. The dark and against the grain stand out, but there are other modifying strands. I have tried to keep something equivalent to the fire and finish of my originals. This has forced me to do considerable re-writing.

Boris Pasternak has said that the usual reliable translator gets the literal meaning but misses the tone, and that in poetry tone is of course everything. I have been reckless with literal meaning, and labored hard to get the tone. Most often this has been a tone, for the tone is something that will always more or less escape transference to another language and cultural moment. I have tried to write alive English and to do what my authors might have done if they were writing their poems now and in America.

Most poetic translations come to grief and are less enjoyable than modest photographic prose translations, such as George Kay has offered in his Penguin Book of Italian Verse. Strict metrical translators still exist. They seem to live in a pure world untouched by contemporary poetry. Their difficulties are bold and honest, but they are taxidermists, not poets, and their poems are likely to be stuffed birds. A better strategy would seem to be the now fashionable translations into free or irregular verse. Yet this method commonly turns out a sprawl of language, neither faithful nor distinguished, now on stilts, now low, as Dryden would say. It seems self-evident that no professor or amateur poet, or even good poet writing hastily, can by miracle transform himself into a fine metricist. I believe that poetic translation-I would call it an imitation-must be expert and inspired, and needs at least as much technique, luck and rightness of hand as an original poem.

My licenses have been many. My first two Sappho poems are really new poems based on hers. Villon has been somewhat stripped; Hebel is taken out of dialect; Hugo's "Gautier" is cut in half. Mallarrné has been unclotted, not because I disapprove of his dense medium but because I saw no way of giving it much power in English. The same has been done with Ungaretti and some of the more obscure Rimbaud.

About a third of "The Drunken Boat" has been left out. Two stanzas have been added to Rilke's "Roman Sarcophagus," and one to his "Pigeons." "Pigeons" and Valery's "Helen" are more idiomatic and informal in my English. Some lines from Villon's "Little Testament" have been shifted to introduce his "Great Testament." And so forth! I have dropped lines, moved lines, moved stanzas, changed images and altered meter and intent.

Pasternak has given me special problems. From reading his prose and many translations of his poetry, I have come to feel that he is a very great poet. But I know no Russian. I have rashly tried to improve on other translations, and have been helped by exact prose versions given me by Russian readers. This is an old practice; Pasternak himself, I think, worked this way with his Georgian poets. I hope I caught something worthy of his all-important tone.

This book was written from time to time when I was unable to do anything of my own. It began some ten years ago when I read a parallel French translation of Rilke's "Orpheus," and felt that a much better job might be done in English. I had long been amazed by Montale, but had no idea how he might be worked until I saw that unlike most good poets-Horace and Petrarch are extremes-he was strong in simple prose and could be made still stronger in free verse.

My Baudelaires were begun as exercises in couplets and quatrains and to get away from the longer, less concentrated problems of translating Racine's Phèdre. 

All my originals are important poems. Nothing like them exists in English, for the excellence of a poet depends on the unique opportunities of his native language. I have been almost as free as the authors themselves in finding ways to make them ring right for me. 

-ROBERT LOWELL 

Cuốn sách này, một cách nào đó, 1 phần nào, tự nó đầy nó, và tách ra khỏi nguồn, và nên đọc như là 1 tiếp nối, một giọng chạy qua rất nhiều cá nhân, tương phản, và lập lại. Tôi muốn, vẫn cách nào đó, trọn 1 cục, nghĩa là, một cuốn, chỉ 1 cuốn đơn độc, như là 1 tuyển tập nho nhỏ, về cái gọi là “Thơ Âu Châu”. Bóng và hạt tách ra, nhưng vẫn có những cành, nhánh được sửa đổi, chế biến gia giảm. Tôi cố gìn giữ 1 điều tương đương với ngọn lửa và với sự viên mãn của nguồn. Điều này bắt buộc tôi phải làm 1 cú viết lại đáng kể
Boris Pasternak phán, một dịch giả tin cậy thường có được cái nghĩa, nhưng lại để tuột mất cái giọng, và, trong thơ, giọng là tất cả. Tôi thì bất cẩn về nghĩa, nhưng lại cố làm sao cho có được giọng. Thường xuyên thì vớ được giọng, viết chữ thường (‘a’ tone), còn giọng viết chữ hoa (‘the’ tone) là một điều, nhiều hay ít, như con lươn, tuồn qua kẽ tay, qua 1 ngôn ngữ khác hay 1 khoảnh khắc văn hóa khác. Tôi cố viết thứ tiếng Anh sống, và làm điều những tác giả của tôi chắc hẳn sẽ làm, nếu họ làm những bài thơ của họ, bây giờ, và ở Mỹ.
Thơ dịch, hầu hết, thì đều đem đến thương đau - cái gì gì, "dịch là chết ở trong lòng 1 tí” – không thú vị - nếu so với dịch theo kiểu thơ xuôi, khiêm tốn có tí hình ảnh, như George Kay, trong cuốn Penguin Book of Italian Verse của ông - trình ra. Những dịch giả theo thật sát nguyên tác, giữ chặt vần điệu, khổ thơ, nào tứ tuyệt, nào thất ngôn bát cú... bây giờ vẫn còn. Họ như sống trong 1 thế giới trinh nguyên, trong trắng không hề bị lấm 1 chút bụi của thơ hiện đại. Những khó khăn của họ quả là liều lĩnh và chân thực, nhưng, nếu như thế, họ là những ông bình vôi – taxidermists – thay vì là thi sĩ, và những bài thơ của họ thì giống như những con chim giả, chim độn bông gòn, hay, rơm rạ. Một chiến thuật dịch thuật, tốt đẹp hơn, và lúc này có vẻ đang được mùa, đó là, dịch theo kiểu thơ tự do, câu kệ ngắn dài bất cần. Nhưng hóa ra là, cách này cũng không ổn, nó đem đến 1 thứ ngữ khoe hàng, dàn trải, chẳng trung thực và cũng không phân biệt, không nổi bật, lúc thì như cây sào, lúc thì lùn tịt, như Dryden phán.
Có vẻ như, chẳng có đấng giáo sư, hay một nhà thơ tài tử, hay, ngay cả một nhà thơ thật bảnh, nhưng làm thơ theo kiểu hối hả, có thể, như phép lạ, như mặc khải - biến mình thành 1 nhà thơ vần điệu bảnh tỏng.
Tôi tin rằng, chỉ có mỗi 1 cách dịch thơ, đó là dịch theo kiểu THNM của thằng cha Gấu Cà Chớn!
[Dịch theo nguyên văn: Tôi tin là dịch thơ – mà tôi sẽ gọi là “bắt chước, thuổng, mô phỏng, và quá nữa, THNM, lộng dịch… - phải là 1 thứ chuyên viên bậc thầy, và không chỉ thế, mà còn được gợi hứng, và cần ít nhất, nhiều kỹ thuât, may mắn, và sự chính trực ở dưới tay – y chang bài thơ nguyên tác]
Bằng cấp, giấy phép, môn bài của tôi– my licenses – thì có dư. Hai bài thơ của Sappho thực đúng là những bài thơ mới dựa nơi thơ của bà. Villon thì 1 cách nào đó, hơi bị nhảm, hơi rách rưới; Helen là từ phương ngữ; “Gautier” của Hugo thì bị thiến mất một nửa, bị cắt ra làm đôi. Mallarmé bị dãn ra, “em chả, em chả”, nghĩa là, đếch thèm nhập cuộc, không phải bởi là vì tôi không thích không gian thơ, cõi đồng vọng dầy đặc của ông ta – his dense medium – nhưng mà do tôi không kiếm ra cách đem cho nó nhiều quyền năng hơn, khi chuyển qua tiếng Anh. Cũng thế, là với Ugaretti và nhiều hơn thế, là với 1 Rimbaud u tối, hũ nút – như chúng nói, về thơ của ông anh của GCC, tức nhà thơ TTT -

Chừng 1/3 “Con Thuyền Say”bị cho đi tầu suốt. Hai khúc được thêm vô “Roman Sarcophagues” của Rilke, và 1, cho “Pigeons” cũng của ông. “Pigeons” và “Helen” của Valery thì nhiều tính châm ngôn và xuồng xã (informal, không chính thức) hơn  trong bản tiếng Anh của tôi. Vài dòng trong “Littles Testament” của Villon đã được di dời (shifted) để giới thiệu “Great Testament” của ông. Và cứ thế, cứ thế! Tôi vờ một số dòng, di chuyển một số, rồi di chuyển đoạn, khúc, khổ thơ, thay đổi hình ảnh, và thay đổi (alter) meter và intent.

Pasternak, đặc biệt, làm phiền tôi. Đọc thơ xuôi và rất nhiều bản dịch, thơ của ông, tôi nghĩ trong bụng, nhà thơ lớn, rất lớn. Nhưng tôi lại đếch biết tiếng Nga. Tôi bèn làm liều, dịch đại, theo nghĩa, làm cho nó khấm khá hơn, improve, những bản dịch khác, và được trợ giúp bởi những ấn bản thơ xuôi đích thực, do độc giả Nga cung cấp. Đây là 1 cách thực hành cổ, xưa: Pasternak, chính ông ta, cũng chơi, cùng 1 trò như vậy, theo tôi, với những nhà thơ Georgian. Tôi hy vọng, chôm được 1 cái gì đó thật có giá trị, của cái giọng rất kẻ cả, trưởng thượng, của ông – his all-important tone -

Cuốn sách này được viết, lúc này, lúc nọ, khi tôi không làm sao viết được cái của riêng tôi – không có chó thì bắt mèo ăn cứt, như lũ Mít nói, nghĩa là như thế - Nó bắt đầu cách đây 10 năm, khi tôi đọc song song, 1 bản dịch tiếng Pháp, “Orpheus” của Rilke, và nghĩ, giá mà có 1 bản tiếng sáng giá hơn, bằng tiếng Anh.

Đã từ lâu, tôi mê [amazed] Montale – ông ta làm cho tôi kinh ngạc, bản tiếng Tây. NQT - nhưng không biết xoay sở ra làm sao, nếu đụng vô ông ta, cho tới khi hiểu ra điều, không như những nhà thơ bậc thầy khác – mà những Horace và Petrarch là những cực điểm – Montale còn tỏ ra rất bảnh, trong thứ thơ xuôi giản dị, và vẫn thật bảnh, giả như ông làm “thơ tự do”

 Những bài thơ Baudelaires của tôi, thì được bắt đầu bằng những bài tập, bằng những “hai câu”, “bốn câu”, tránh những bài dài hơn, những vấn đề kém chú tâm hơn, khi dịch “Phèdre” của Racine

Tất cả những nguyên tác của tôi là những bái thơ quan trọng. Trong tiếng Anh, đếch có thứ này, bởi là vì thứ thượng hảo hạng của 1 nhà thơ tùy thuộc nhưng cơ hội độc nhất của tiếng mẹ đẻ của anh ta, hay chị ả. Tôi cũng thượng hảo hạng như anh ta/chị ả, khi thấy mình tự do như chính họ, khi tìm cách giới thiệu họ, với độc giả thân quí của tôi, trên tanvien.net, New Tinvan, và FB của tôi.

[Câu chót, dịch thoáng câu của Lowell: I have been almost as free as the authors themselves in finding ways to make them ring right for me]

NQT

For Anna Akhmatova 

It seems I am choosing words that will stand,

and you are in them,

but if I blunder, it doesn't matter-

I must persist in my errors.

I hear the soiled, dripping small talk of the roofs;

the students' black boots drum eclogues on the boardwalks,

the undefined city takes on personality,

is alive in each sound.

Although it's spring, there's no leaving the city.

The sharp customers overlook nothing.

You bend to your sewing until you weep;

sunrise and sunset redden your swollen eyes.

You ache for the calm reaches of Ladoga,

then hurry off to the lake for a change

of fatigue. You gain nothing,

the shallows smell like closets full of last summer's clothes.

The dry wind dances like a dried-out walnut

across the waves, across your stung eyelids-

stars, branches, milestones, lamps. A white

seamstress on the bridge is always washing clothes.

I know that objects and eyesight vary greatly

in singleness and sharpness, but the iron

heart's vodka is the sky

under the northern lights.

That's how I see your face and expression.

This, not the pillar of salt, the Lot's Wife you pinned down

in rhyme five years ago to show up our fear,

limping forward in blinders, afraid of looking back.

How early your first dogged, unremitting idiom

hardened-no unassembled crumbs!

In all our affairs, your lines throb

with the high charge of the world. Each wire is a conductor.

Pasternak.

Nguyên tác

https://www.poemhunter.com/poem/to-anna-akhmatova-2/

To Anna Akhmatova - Poem by Boris Pasternak

I think I can call on words

that will last: you are there.

But if I can’t, no matter –

I’ll persist, I won’t care.


I hear the muttering of wet roofs,

pale eclogues from stones and kerb.

From the opening lines, that city,

is alive in each sound, each word.


You can’t leave town though it’s spring,

and your customers won’t wait.

Dawn glows, by lamplight sewing

with unbowed back, eyes wet.


Breathing the calm of far-off Ladoga,

stumbling towards the water.

There’s no relief from such trips.

The shallows smell mustier, darker.


The wind dances, it’s a walnut shell,

a glitter, the warm wind blows

branches and stars, lights, and views,

as the seamstress watches the flow.


Eyesight can be sharp, differently,

form be precise in varying ways,

but a solvent of acid power’s

out there under the white night’s blaze.


That’s how I see your face and look.

Not that pillar of salt, in mind,

in which five years ago you fixed

our fears of looking behind.


From your first verses where grains

of clear speech hardened, to the last,

your eye, the spark that shakes the wire,

makes all things quiver with the past.

    

Our Dead Poets 

Their lines string out from nowhere, stretch to sorrow.

I think of the others who once had the top billing,

ironclads in our literary havoc,

now even forgotten by malice. "He exists,"

as an old Stalinist luminary said of a friend

sent to Siberia. "Cold helps him to compose."

As a child Jean Stafford stood on a chair to dress;

"It's so much easier." It's easier not to dress,

not brush our teeth, flick off unopened mail.

Sometimes for days I only hear your voices,

the sun of summer will not adorn you again

with her garment of new leaves and flowers ...

her nostalgie de la boue that shelters ape

and protozoa from the rights of man. 

Obit 

Our love will not come back on fortune's wheel-

in the end it gets us, though a man know what he'd have:

old cars, old money, old undebased pre-Lyndon

silver, no copper rubbing through ... old wives;

I could live such a too long time with mine.

In the end, every hypochondriac is his own prophet.

Before the final coming to rest, comes the rest

of all transcendence in a mode of being, hushing

all becoming. I'm for and with myself in my otherness,

in the eternal return of earth's fairer children,

the lily, the rose, the sun on brick at dusk,

the loved, the lover, and their fear of life,

their unconquered flux, insensate oneness, painful "It was .... "

After loving you so much, can I forget

you for eternity, and have no other choice?

Robert Lowell: New Selected Poems

      

TO ROBERT LOWELL 

I had no right to talk of you that way,

Robert. An emigre's envy

Must have prompted me to mock

Your long depressions, weeks of terror,

Presumed vacations in the safety of the wards.

It was not from pride in my normalcy.

Insanity, I knew, was insinuating itself

In a thin thread into my very being

And only waited for my permission

To carry me into its murky regions.

And I was watchful. Like a lame man,

I used to walk upright to hide my affiiction.

You didn't have to. For you it was permitted.

Not for me, a refugee on this continent

Where so many newcomers vanished without a trace.

Forgive me my mistake. Your will was of no use

Against an illness that held you like a stigma.

And beneath my anger was the vanity,

unjustifiable, of the humiliated. A bit belated,

I write to you across what separates us:

Gestures, conventions, idioms, mores. 

Czeslaw Milosz